Мен, Амангелді Дияр, Павлодар қаласындағы «Жас дарын» мамандандырылған мектебінің 9 сынып оқушысы жедел оқиғалар заманында, белсенді төртінші өнеркәсіптік революция даму үстіндегі мемлекетте өмір сүрудемін. Замануи білім - менің бастапқы капиталым екенін саналы түрде түсінемін, оның негізінде болашақта өмірлік және кәсіби жетістіктерге қол жеткізуге болатынына сенімдімін.

Болашақта жоғары білікті маман болғым келеді. Әрине, бірінші сыныптан бастап ата-анам маған ұстамдылық, тәрбие, қайсарлық, ұқыптылық, тәуелсіздік, көшбасшылық деген қасиеттерді бойыма сіңіруде. Болашақта кез-келген кәсіптік мәселелерді тиімді шешуді үйрену үшін үнемі өзіммен жұмыс жасаймын және кейбір пәндер бойынша жеке қасиеттерімді дамытудамын.

Еліміздегі білім берудегі төңкерістер тиісті уақытта болып жатыр деп санаймын. Біз білім мен дағдылардың негізін жинай бастадық, өмірлік жағдайларды сабақтарда шешеміз, ол педагогикалық тілде «функционалдық сауаттылық» деп аталады екен. Білім беру капиталы жан-жақты дамыған, мәдениетті тұлғаны талап етеді. Замануи білім - адамның өмірлік табысы, күнделікті наны, жанның әл-ауқаты, рухани бай мәдениетінің дамуының кепілі болып табылады. Әрине, қазіргі әлемде сіз байып кете аласыз, бірақ «білімсіз кәсіпкер» ретінде қаншалықты ұзақ өмір сүруге болады?. Мен небәрі 14 жаста болсам да, кез-келген қоғамда білім деңгейім белгілі бір орынға ие болатынын анық түсінемін, сондықтан шапшан өзгерістер толқынынан қалмауды жөн көремін. Болашақта мен ата-ана болғанда, ұрпағымның мәселесін шешуге көмек бере алмайтын, ақыл-парасатсыз жағдайға душар болғанымды қаламаймын......

Жастар-кез келген мемлекеттің ең белсенді бөлігі, қоғамның қозғаушы күші, мәңгілік елдің болашағы. Елдің кемел болашағы жастардың қолымен жасалады. Біз өз тарапымыздан еліміздің, мемлекетіміздің дамуына үлес қосуға міндеттіміз. «100 нақты қадам», Рухани «Ұлы даланың жеті қыры» бағдарламасы да жастардың ісіне, дамуына негізделіп жолданған. Сондықтан бүгінгі басты талап та, қолдау да жастар үшін болып тұр.

Өз елімізді әлемге таныту үшін аянбай еңбек ету керекпіз. «Менің қолымнан не келеді?», «Мен нені жақсы жасай аламын?» -деп ойлануымыз керек кезеңге келген сияқтымыз. Себебі, біз мәңгілік елдің-тәуелсіз ұрпақтарымыз!

Жастар жылы-Қазақстан жастары үшін алғаш рет бастау алған қуанышты оқиға болды. Мұның өзінен-ақ бізге берілген көптеген мүмкіндіктерді байқауға болады. Бұл мүмкіндіктер өз болашағымыз бен ел болашағына тікелей байланысты. Жеке болашағымызды жоспарлай отырып, ел болашағын қалыптастырамыз. Болашақ деген сөзді естігенде ең бірінші ойға келетіні - армандар, мақсаттар, жоспарлар. Біздер үшін жұмбақ, қуанышты сәттер, романтика десем болатын шығар. Алдымызға қандай істерді әкелсе де сапалы жасаймыз, жасай аламыз деген ойлар.

Елбасымыз Жастар жылының салтанатты ашылуында былай деген болатын: «Бұл-мемлекет тарапынан өскелең ұрпақты қолдауға бағытталған маңызды қадам. Тәуелсіздік рухымен өсіп келе жатқан бүгінгі жас буын-біздің ертеңгі үмітіміз, сенімді тірегіміз» .....

Еліміз тәуелсіздік тәжін кигеннен бері көптеген қазақ тілшілері латын әліпбиіне көшу мәселесін көтеріп келеді. Латын әліпбиіне көшу туралы ой-пікірлер 1926-1929 жылдардан бастап бастау алғаны баршамызға тайға таңба басқандай белгілі. Ағартушы-педагог ғалым Ахмет Байтұрсынұлы айтып кеткендей, «Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы – тілі» деген.

Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 12 сәуірдегі Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру мақаласында еліміздің әлемдегі дамыған 30 елдің қатарына қосылу мақсатында нақты атқаратын мақсат-міндеттерді айқындап, бірнеше жоба ұсынды. Солардың бірі қазақ тілін біртіндеп латын әліпбиіне көшіру жұмыстары болып табылады. Бұл мәселе жөнінде Елбасы 2012 жылғы желтоқсан айында жария еткен «Қазақстан-2050» стратегиясында «2025 жылдан бастап латын әліпбиіне көшуге кірісуіміз қажет деген болатын.

Н.Ә.Назарбаев өз мақаласында:

латыншаға көшудің тиімділігі қазіргі заманғы технологиялық орта­ның, ком­муникацияның, сондай-ақ, ХХІ ғасыр­дағы ғылы­ми және білім беру процесінің ерекше­лік­теріне байланысты сонымен қатар, мектеп қабырғасында балаларымыз ағылшын тілін оқып, латын әріптерін онсыз да үйреніп жатыр. Сондықтан, жас буын үшін ешқандай қиындық, кедергілер болмақ емес.
2017 жылдың аяғына дейін ғалымдардың көмегімен, барша қоғам өкілдерімен ақылдаса отырып, қазақ әліпбиінің жаңа графикадағы бірыңғай стандартты нұсқасын қабылдау керек .....

Адам мəңгі жасамайды,мəңгі жасайтын оның ісі.
Н.Ə.Назарбаев

Қазақстан-Тəуелсіздіктің жемісі.Дəл осы кең байтақ қазақ жерінде,қазақ ұлтында дүниеге келгеніме шүкіршілік етемін,əрі мақтан тұтамын.Біздің ел өз алдына бірлігі жарасқан,тəуелсіз тату ел.Осы тəуелсіздік үшін күресте батырларымыз,аға-əпкелеріміз,біз үшін қандарын төгіп ерлік етсе де,тəуелсіздік ала алмады.Біз тəуелсіздікті көп күттік,армандадық. Көп жылдар бойы аңсаған арманымыз,1991 жылы 1 желтоқсанда орындалды.Осы күні біздің тұңғыш елбасымыз Н.Ə.Назарбаев сайланды. Осылайша,16 желтоқсан күні өз тəуелсіздігімізге ие болдық.Бұл күн тəуелсіздікті жылдар бойы көптен күткен,қазақ елі үшін,үлкен қуаныш,бақыт болды.Міне,содан бері еліміз біршама жылды артқа тастап,Қазақстанымыз əлемге танылды.

Еліміз күнен-күнге дамып келеді.Бұның барлығы елбасымыздын салихалы саясатының арқасы деп білемін.Менің ойымша,Қазақстанның қазіргі деңгейге жеткені елбасымыздың еңбегінің жемісі.Тəуелсіздік жылдарында Астана қаласы қалай бой көтерді?Қазақстан дамыған елдер қатарына қосылу үшін қаңдай жолдардан өтті?Осы сұрақтарға жауап бере отырып,өз көзқарасымды дəлелдейін......

Еліміздің ірі қоғам қайраткері, ХХ ғасыр қазақ әдебиетінің көрнекті өкілінің бірі – Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов. Жазушының шығармашылық жолы өте бай, туындылары әдебиет тектерін толық қамтыған. Қай туындысын алсақ та Ғ.Мүсіреповтің қаламгерлік ерекшелігін қыр-сырынан тани аламыз. Ол қазақ әдебиетінің барлық жанрын дамытуда аянбай еңбек еткен академик-классик жазушы. Ғабит Мүсірепов өзінің қоғамдық, публицистік, журналистік, сыншылдық қызметімен де туған халқының мәдениетінің дамуына зор еңбек сіңірді. Алайда қазақ халқы оны үлкен суреткер жазушы деп таниды, көркем сөздің хас шебері деп біледі, құрмет тұтады.

XX ғасырдың басындағы қазақ прозасында әйел теңсіздігі тақырыбы ерекше орын алғанын білеміз. Қазақ әдебиетіндегі ірі, орта эпикалық туындылардың алғашқыларының -«Бақытсыз Жамал», «Қалың мал», «Шұғаның белгісі» атауларынан-ақ олардың тақырыптық-идеялық сипатын айқын аңғарамыз.

Жалпы осы тақырыпта да қазақ әдебиетінің кемеңгері Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов ана бейнесін ашуда үлкен үлес қосты. Әйел-Ана тұлғасын сомдауда бүкіләлемдік аналар галереясын байыта түсті. Сонымен қатар сөз өнеріне де тақырыптық-идеялық сипатта зор үлес қосты. Жазушының әдеби-шығармашылық еңбегіне үлгі болған Пушкин, Лермонтов, Гоголь, Крылов, Чехов, Толстой, Салтыков-Щедрин сияқты орыс классиктері және батыс классиктері болды. Отызыншы жылдардың орта шенінде жазушыны М. Горькийдің ана тақырыбына жазған романтикалық әңгімелері қызықтырады. .....

Жетінші қара сөзінде Абай : «Жас бала анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады: біреуі- ішсем, жесем, ұйықтасам деп тұрады. Бұлар – тәннің құмары, екіншісі –білсем, көрсем, үйренсем деген жан құмары» -дей келіп, баланың көргеніне талпынатынын, көзі көрген мен құлағы естігеннің бәрін білгісі келетінін жақсы сипаттайды. Шынында да, бала кезде бәріміз де дүниенің бар сырын танып –білгіміз келіп, алға ұмтылып, тезірек өскіміз келіп, үлкендерге еліктеп жүретініміз анық. Мүмкін, сонысымен де балалық шақты бал дәуренге теңеген болар?! Әйтеуір, үлкендер бала кездерін еске алса, еріксіз жымиып не қатты қиялға батып, қайта айналып келмес бал дәуренді аңсап жатады. Себебі балалық шақ – адам өмірінің ең аяулы, ең тәтті, ең қызық сәті. Иә, бал шақтың қадірін ерке кезде аңғармай өткізіп аламыз. Мен де қазір сол бір ата-анамның басымнан сипап, қыңқылдап сұрағанымның бәрін де алып беріп, асты-үстіме түскен кездеріндегі шат көңілім мен сәбилік еркелігімді еске алып отырмын. Сол кезде Мұқағали ақынның «Сәби болғым келеді» деген әні еріксіз еске түседі. Шынында да, «тұлымында күн сәулесі ойнақтаған, аузынан ана сүті арылмаған сәби» болу қандай бақыт десеңші, шіркін! Ата- ана үшін сол сәбидің амандығынан артық бақыт болмайды, бар әлем оған бас иіп тұрғандай. Бала кезде дос болу да оңай, дос табу да оңай. Себебі бала көңілі аппақ қардай тап-таза болады. Сол кіршіксіз сезімнен таза достық, жақсы ниет, адал көмек туындап жатады. Біреудің жылағанын көріп, өзі де жылай салатын да сол бала көңілі емес пе?! Сол сияқты қолындағысын ойланбай бере салатын ақ көңіл жомарт пен дарқан жүректің иесі де – көбіне тәп-тәтті балдырғандар. Олардың тілін айтсаңызшы!.....

«2019 жыл- Жастар жылы» деп елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстандықтардың әл -ауқатының өсуі табысымен тұрмыс сапасын арттыру» атты жолдауында жариялаған болатын.

Жалпы жас келсе іске дейтін дана қазақ жастардың мүмкіндіктерін бағалай білген. «Он үш жаста отау иесі» деп жастарға үлкен үміт артқан. Қазақ жазушысы Ілияс Жансүгіров «Жас мұраты білім, тәлім -талабы, өнер оқу- жастықтың қару жарағы» деп жырлағандай , жастардың талапты, білімді, негізгі мақсаты оқу екендігін анық айтқан. Жастарға үлкен сенім артып «Болашақ» бағдарламасы, «Дипломмен ауылға» «Жүз жаңа есім» сияқты түрлі жобалар ,бағдарламалар жастарды қолдау мақсатында жүзеге асырылып жатыр.

Бізге ,яғни жастарға үлкен сенім арттып , болашақ біздің қолымызда болғандықтан әрбір жас жауапкершілікті сезінсе екен. Себебі ұлы ағартушы Ахмет Байтұрсынұлы ұлағатты сөзінде «жастардың оқу - тәрбие жұмысы түзелмей, жұрт ісі түзелмейді»деген. Яғни, жастар ел болашағы , тәлім -тәрбие алу ғана емес , соны дәріптеу өскелең ұрпаққа жеткізу қажет. Балаларды оқуға шықырған, білімді азамат болуларын қалаған Ыбырай Алтынсарин «Тәрбиесіз берілген білім адамзаттың қас жауы»деген. Ең бірінші жас ұрпақты тәрбиелеуде білімді болу керек. Сапалы білім- саналы ұрпақ кепілі, тәрбиенің негізгі бастауы ол білім. Білімсіз істің реті болмайды. Болашағымыз жарқын болу үшін жастар талмай еңбек етуіміз қажет. Әрбір жас елдің тірегі, елдің , жердің дамуына үлес қосу тиіс деп санаймын. Заман талабына сай құзырлы болу үшін үш тілді еркін меңгеру, инновациялық технологияларды қолдана білу, бәсекеге сай зайырлы қоғамда өз ойын ашық жеткізе алатын, өмірге деген көзқарасы айқын , жетістіктерге қолжеткізе алатындай еркін өмір сүруі керек. Өзге елге еліктемей, өз елінің тарихын, шежіресін құрметтеп, дәстүрін сыйлап, насихаттауы қажет. .....

Қазіргі таңда қатты дамып кеткен жайттардың бірі, ол- әлеуметтік желі. Күнделікті өмірдің жартысын, кейде одан да көп бөлігін алып кетіп жатады. Бесіктегі балаға да, еңкейген кәрімізге де әлеуметтік желі қызық. Бейне бір өмірдің мәні секілді. Ал біз бұл әлеуметтік желі арқылы қанша уақытымызды зая кетіріп жатырмыз.Тіпті ешбір бала далаға шығып бір- бірімен ойнамайды, үлкендеріміз немерелеріне ертегі айтудан қалды. Ал оқушылар мен студенттер көп кітап оқудың орнына осы әлеуметтік желіде бос уақыттарын өткізеді. Адам әрбір минутын бағалау керек. Өмірді бос әлеуметтік желіге үнілумен өткізбеу керек. Өзіне керекті, пайдалы іспен айналысу керек. Себебі «Уақыттың бос өткені - өмірдің бос кеткені». Сондықтан адам әрбір уақытын тиімді жұмсау керек.

Адамдар әлеуметтік желіге не үшін кіреді? Барлығы неге тәуелді? - деген сұрақтар туындайды. Қазіргі кезде әлеуметтік желілердің дамығаны соншалық түрлі сайттар пайда болып жатыр. Олардың ішінде көп адамдар қолданатыны: Instagram, Вконтакте, Facebook, You Tube, Однокласники және басқалары. Бұл программалар несімен қызық? Біріншіден, жұлдыздар мен танымал тұлғалардың өміріне қарап, жастарда танымалдылыққа қызығушылық пайда болады. .....

1975 жыл. Біздің ауылда бір қарапайым отбасы бар еді. Тұрмысы нашар болатын-ды. Ол отбасының 2 баласы бар. Үлкені Зәуреш онан соң Дәрмен болатын. Анасы аурушаң, хәлі мәз емес-ті. Олардың жағдайы нашар болғанымен тату еді. Зәуреш бауырына жақсы қарайтын. Тәрбиесін өз мойнына алған.

Бір күні Дәрмен далаға шығып балалармен асық ойнап жатты.Сол кезде өзінен 2 сынып жоғары оқитын тәмпіш кемпірдің немересі Сәдір оның асықтарын қолынан жұлып алды.Бала да оған қасарысуда. Әрине, Дәрменнің Сәдірге күші жетпейді. Екеуі төбелесе бастады. Мұны көрген Зәуреш жан таласа жүгіріп жетеді де, Сәдірге дүрсе қоя береді. Тәмпіш кемпір келіп үлкен дау шығарады. Дау аяқталып, бәрі үйді үйіне тарқайды.Арада біраз күн өтіп, балалардың анасы аурудан көз жұмды.Бұл қасірет Зәурешке үлкен соққы болды.Зәуреш 17 жасқа келді. Әкесі көз жұмар алдында Зәурешті досының ұлына атастырды. Дәрменде өз теңін тауып қалаға кетті. Арада 6 жыл өтті. Қыздың 3 баласы болды. Алайда қуанышы көпке созылмай, күйеуіде жан тапсырды.Зәурешті өмірден түңілдірмеген 3 ұлы еді.Олардың аш қалған сәттеріде болды. Бірақ, тағдырдың онысына да төзді. Кіші ұлы Берік 2 жаста болса да, Зәуреш жұмысқа тұрды.Ақырындап балалары ер жетті. 2 ұлы отау құрды. 2006 жылы кіші ұлы да үйленіп,қызды болды. Көп ұзамай қалаға көшіп сонда жаңа өмір бастады......

....Осы сөз. Көңіліңді көтеріп, жүрегіңді тебірентіп, өзіңе күш-қуат беретін асыл қазына. Сонау ғарышта жүрсең де, туған жерің әрдайым есіңде болып, топырғын аңсайсың. «Туған жердей жер қайда, туған елдей ел қайда» демей ме кемеңгер халық. Халқымыздың басына түскен нәубет жылдарында «Елім-ай!» деп еңіреп , жүрегі қан жылап, тау асып, тарыдай дүниенің төрт бұрышына шашылған қайран қазағым! Сол кезден қанша су ағып, қанша жыл ауысты. Бірақ «Елім-ау!» деп еңіреп, зар тартқан үн ақын ағаларымыздың қолындағы қалам тартуына себепкер болды да, болып келеді.Туған жеріне деген ыстық сағыныш сезімі, перзенттік ыстық ықыласы, қанына сіңген «балалық борыш» деген терең ұғым – бәрі де талай керемет туындылардың дүниеге келуіне себепкер болды. Тағы бір даналықта «Отансыз адам – ормансыз бұлбұл » делінген. Өзімнің арғы ата-бабаларым сонау 19 ғасырдың 60-шы жылдарында ақ патшаның отаршылдық саясатының салдарынан көп қиыншылық көріп, бірақ төзімі таусылған кезде Алтай тауларын асып Монголия еліне кетуге мәжбүр болды. Иә, сол кеткен сәтте қандай сезімде болды десеңші! Ата-бабамыздың төл жеріне, туған топырағымен қауышу мүмкіндігі тек бір ғасырдан астам уақыттан кейін әкелерімізге бұйырады. Жат елде жүрген жылдары балаларына өз ана тілін ұмыттырмай, ата салтын, ана сүтін қадірлеуді жас буын ұрпаққа сіңіре білген. Және елге оралған кезде өзімен сақталған бай мәдени қатпардың иегері бола тұрып, оны жергілікті халқының арасында насихаттап, тарата бастады. (Негізі үлгі аларлық жағдай)......