Сан қилы саяси және әлеуметтік қайшылықтар мен дүрбелең үстінде өткен ХХ ғасыр адамзат санасында жойқын соғыстарымен де сақталары сөзсіз. Өйткені, бір ғана Екінші дүниежүзілік соғыстың өзі қаншама ұрпақты қайғы-қасіретке душар етіп, өмірін өксітті. Жалпы, үлкен тарих тұрғысынан алғанда азғантай мерзім болғанымен ұзақтығы жағынан төрт жылға жуық, нақтылап айтқанда бір мың төрт жүз он сегіз күнге созылған Ұлы Отан соғысы өзінің ауқымы мен қилы-қилы оқиғаларға қанықтылығымен тұтас бір дәуірге тең. Өйткені, ол сан миллион адамдардың өмірін қиған, жер бетінде бұрын - соңды болмаған ең зардапты, әрі қантөгісті зор соғыстың бірі болған еді.
Өткен ғасырдың басында он бес одақтас республикадан құралған «мызғымас» одақ едік. Оны бәрімізге ортақ Отан дедік. Қазығын Германияда қаққан фашизм тұтқиылдан шабуыл жасағанда, қиырдағы Қазақстан жұртшылығы да сол Отанды қорғауға өре түрегелді. Мәскеудегі басшылар мұны Ұлы Отан соғысы деп жар салды. Тарих беттеріне солай деп жазылды. Коммунистік идеология «Әділет біздің жақта біз жеңеміз!» деп ұрандатып, қан майдандағы жауынгерлерді, тылдағы еңбеккерлерді жігерлендірді. Иә, ауыр азапты бес жылдан соң біз жеңдік. Бірақ, қандай шығынмен десеңізші?! Қаншама жас қыршын кетті?! Тіптен, бір отбасынан 4-5 жанды майданға аттандырғанда, кейін солардың тым болмаса бірі елге дін аман оралмаса, не дейсіз?! Қаншама шаңырақ қаңырап, күйреп ортасына түсті?! Ана жесір, бала жетім қалды. Олар отағасы қапияда кетті дегенге сенбеді. Үнемі ұзын жолдың бойына телміре қарап, күндерін, айларын, жылдарын зарыға күтумен өткізді. Қашан оның қабірін көздерімен көріп, көңілдері суығанша үміттерін үзбеді......

Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 6.4 А Қазақ хандығының XVI – XVII ғасырлардағы дамуы
Сабақ тақырыбы: Хақназар хан кезіндегі Қазақ хандығының сыртқы саясаты 4-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 6.3.1.10 қазақ хандарының мемлекетті нығайтудағы рөлін анықтау
6.3.2.6 Қазақ хандарының сыртқы саясатын талдау
Сабақтың мақсаты: Қазақ хандығының XVI – XVII ғасырлардағы даму үдерісін, біртұтас қазақ мемлекеті болып дамығандығына қандай ішкі және сыртқы факторлар әсер еткендігін түсінеді.

Ысқақ Ыбыраев (10.5.1911, Солтүстік Қазақстан облысы Қызылжар ауданы Қаратал ауылы - 13.7.1965, Солтүстік Қазақстан облысы Шал ақын ауданы Ыбыраев ауылы) - 2-дүниежүзілік соғысқа қатысушы, взвод командирі. Қазақ. Петропавл қаласындағы педагогикалық училищені (1930) бітіргеннен кейін Есіл ауданындағы Орталық, Бірлік, Жарқайың ауандарында 12 жыл мүғалім болды. 1942 жылдьщ шілдесінде Кеңес әскері қатарына шақырылып, Горький (қазіргі Нижний Новгород қаласы) қаласындағы әскери-саяси қызметкерлер курсын тәмамдады. Сол жылдың қазан айында Прибалтика майданына жіберіліп, 50-полктің рота командирінің саяси бөлімі жөніндегі орынбасары қызметін атқарды. Могилев жаяу әскер училищесін бітіргеннен кейін .....

Қазіргі таңда Қазақстан дамыған 30 елдің қатарында. Осы күнге дейін қазақ елі алдына келген түрлі қиыншылықтарды, мәселелрді шешіп қана қоймай, Қазақстанның басқа елдермен байланысын күшейтіп, ғаламның жаңғыруына да өз үлесін қосуда. Осы жылдың 10-ыншы маусымынан 10-ыншы қыркүйегіне дейін болған «ЭКСПО – 2017» көрмесі Қазақстанның дүниежүзіне, ғаламдық бастамаларға қосқан бірден-бір үлесі деп ойлаймын.......

Біздің заманымыздан бұрынғы III ғасырдан бастап Қазақстан жерін мекендеген ірі тайпалардың бірі - қаңлылар. Олар Қытай жазба деректерінде кангюйлар деп аталса, иран діни жинағы «Авеста» және үнді діни кітабы «Махабхара-тада» кангха болып кездеседі. Сол кездегі ірі елдердің жаз-ба деректерінде корсетілуі қаңлы тайпаларының жайғана ру-тайпалық деңгейде емір сүрмегендігін, олардың мемле-кеттік дәрежеге көтерілгенін байқатады......

Биыл миллиондаған адамдар өз өмірлерін құрбан еткен Ұлы Жеңіске 65жыл толғалы отыр. Соғыс жылдарында Қазақстан экономикасы өте маңызды экономикалық және саяси маңызға ие болды оның себебі. КСРО-ның батыс аймақтарын гитлерлік армияның оккупациялауына байланысты Сібір мен Қазақстанның сол кездегі еліміздің маңыздылығын күрт көтеріп жіберген болатын......

Бір кісі өлер алдында артында қалып бара жатқан жалғыз баласы Есекмергенге өзінің басынан өткендерін айта келіп:
«Балам, сен аң аулап жүріп жалғыз орманға барма. Бара қалсаң, тақыр жердегі молаға түнеуші болма», – дейді.
Баласы: «Мақұл» дейді. Бірақ бала есейген сайын: «Әкем маған неге орманға барма деді? Осы орманға барып моланы, тақырды бір көрейінші», – деген ойға келеді де бір күні садағын асынып орманға келеді. Бала жас болса да батыр, құралайды көзге ататын мерген екен. Өзіне-өзі сенімді, орманды емін-еркін аралап, құс атып алады, оларды пісіріп жейді. Ақырында, орманда түнейді. Түнде үш ағаштың басын құрастырып от жағып, жол қазанына ет асып отырғанда, қасына ұзын бойлы бір жезтырнақ келеді......

— Сен білесің бе? Есім деген кісі бар еді ғой?..

— Мына көрші совхозда тұрады... Осы ауылдан көшті емес пе?..

— Иә.

— Сол кісінің баласын айтамын, не істеп жүр екен?..

— Бітіріп келген, дәрігер. Жуырда үйленіп те алды.

Сол кезде Гүлайымның әлгінде ғана қақпақылдай ойнап отырған тасы төмен қарай ұшып ала жөнелді. Көз қиығымды салдым. Ол лезде жайбарақат қалпынан ажырап, бар ынтасымен маған ұмсына түсті.

— Кімге? — деді, сонан соң даусы жарықшақтанып.

— Өзі қызмет істейтін ауруханадағы бір медсестраға.

Ол енді жүзін жасыра теріс айналған. Мен үнсізбін. Біршама уақыт өтті. Арғы беттен шұбырған мал көрінді. Тас үстіндегі біздің көлеңкеміз де шамадан тыс ұзарып, сонадай жердегі өзенге жетіп қалыпты. Торуылға шыққандай, бірен-саран шыбын-шіркей байқалады. Күн кешкіріп бара жатты.

...Есімнің баласын мен көптен білетінмін. Олар бұрын, расында да, осы ауылда тұрған. Мен онда тұлымшағы желбіреген кішкентай қызбын да, Гүлайымдар жоғары класта оқып жүруші еді. Ана бала да ересек-тін. Аты — Бекжан. Кейіннен екеуі де мектеп бітіріп, институтқа түсті.

Олар каникул сайын ауылға келетін. Гүлайымның анасы қызының қалада оқып жүргеніне, бойжеткеніне қарамастан, үйіне келгенде аяғын қия бастырмайтын. Қызы да бұған онша реніш білдіре қоймайтындай көрінетін маған. Ал алда-жалда бір сұранып шыға қалса, қайтатын мерзімін белгілеп, шегелеп жіберетін және жанында қашан да енесіне ерген қозыдай томпаңдап мен жүремін. Гүлайым қайда барса да, мені жанынан қалдырмайтын. Бұған анасы да риза.

Бірде ол тағы да қиыла сұранып, екеуміз жолдас қызының үйіне қонаққа баруға анасынан рұқсат алдық. Бірақ біз жолдас қызын ертіп, ауыл шетіндегі басқа бір үйге келдік. Жастар әлдеқандай бір кеш ұйымдастырыпты. Бізді Бекжан қарсы алды. Сол кештен бастап мен олар туралы бір құпия сыр түйдім...

— Сен көрдің бе? — деді Гүлайым, біраз үнсіздіктен соң. :

Кімді айтып отырғанын түсіне қойдым.

— Иә, жуырда ғана. Кешке жақын өзеннен су алуға келгенмін. Ол сонау көрінген қойтастың үстінде отыр екен.

Гүлайым маған жалт қарады.

— Иә, сосын?!

— Ештеңе де. Мен жанынан өтіп кеттім. Бекжан да мені байқамады. Соңынан келіншегі келіп, ертіп бара жатқан...

Ол тағы да айта түссе екен деп отыр. Бірақ барым осы ғана. Үндегенім жоқ Ол да соны сезсе керек, қайталап сұрамады. Бізді тағы да үнсіздік басты...

Күн еңкейе түсіп, бір шегі көкжиекке ілінді. Гүлайым қозғалар емес. Мен қойтасқа қарадым. Кісі отыруға қолайлы-ақ Әрі көлденең көзден таса. Ойда жүрген біреулер көрмесе, байқала қоймайды. Оқшау жатқан осы бір тас әлдекімдердің тілегімен әдейі қойылғандай. Айналасындағы үй орныңдай жер тастақ та, әрі қарай белуардан шөп өскен. Жай күндері жұпыны көрінгенімен, адамдар бара қалса, бұл тұс ерекше сәнге бөленіп, көріктеніп сала береді. Қазір кешке қара көлеңкеде жетімсіреп, әлдекімді зарыға күткендей түр білдіреді.

...Гүлайым екеуміз осы тұсқа кір жуа келетінбіз. Басына қиықша орамал .....

«Қазіргі дәуір атыс айқайдың дәуірі емес, іс дәуірі», -деп Сұлтанбек Қожанов айтқандай, қазір сөзге емес, іске көшетін заман. Қазақстан тәуелсіз ел болғалы 26 жылдан асып келеді. Сонау ғасырлар қойнауының қатпар-қатпар белесінен байқасақ, Қазақстан «Тәуелсіз ел» атанғанда бүкіл алаш жұрты «міне, ел болдық, еркіндік қолымызға тиді» деп қуана бөріктерін аспанға атқандары тайға таңба басқандай анық байқалады. Қазақ елінің соңғы жиырма алты жыл тұтқасын ұстап, туын көтерген тұрлаулы да тұғырлы тұлғасы - тұңғыш президентіміз Н.Ә.Назарбаевтың басшылығымен әлем мойындаған, жаһанға аты жеткен мемлекетке айналды. «Біз әлемдік мәдени құндылықтармен үндес жаңа заманға қазақтың озық мәдениетін қалыптастыруымыз керек» дейтін елбасымыз, еліміздің ендігі тарихын ұлылар рухында одан әрі жаңғыртуда. Тәуелсіздік алған сәттің алғашқы жылдарынан бастап елбасымыздың жолдаулары Қазақстан халқына бағыт-бағдар беріп, болашаққа нық сеніммен қарауға мүмкіндік берді. Қайта түлеу жолында халқының қамы үшін қалтқысыз еңбек етіп жүрген кемеңгер елбасымыз бүгінгі күнге дейін жаңғырудың үш сатысымен толыққанды таныстырып өткен болатын. Біздер алғашқы жаңғыруда экономикадан нарықтық экономикаға өткен болсақ, екінші жаңғыруымыз «2030 стратегиялық бағдарламасының қабылдануы» болып есептелінді. Ал, үшінші жаңғыруымыздың орны орасан зор. Бүгінде «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» деп аталатын Қазақстанның үшінші жаңғыруы кімнің де болмасын делебесін қоздыратыны айдан анық.

Өмір сүре білу үшін өзгере білу қажет. Міне, егемен елдің ертеңгі күні жарқын болсын десек, күні бүгіннен, тіпті дәл қазіргі сәттен бастап тыным таппауымыз керек. Елбасымыздың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласын ой таразысынан өткізген соң, ауқымды және маңызды жұмыстардың іргетасын бірге қалағанымыз жөн. Сабақты ине сәтімен. Осындай ірі, ауқымды жұмысымыз жемісін берсе екен деймін. Сонымен қатар, сарабдал саясатының жемісін көріп келе жатқан елбасымыз, елімізді әлі талай-талай биік шыңдар мен толағай табыстарға жеткізетініне сенемін!

.....

Жалпы басқару ғылымдарының бір бөлігі ретінде ұйымдардың құрылуы мен қызмет жасауының теориялық негіздері бірнеше ілімдер саласында зерттелінді-менеджменте, социологияда, антропологияда, психологияда, әлеуметтік психологияда, экономикалық ғылымдарда, құқықтануда және басқаларда.
Ұйымдардың іс-әрекетінің объективті жағдайының өзгеруі, көптеген жаңа көзқарастардың дамуына, ғылыми концепциялардың көбеюі, басқарудың меншіктен бөлінуі, нақты ғылым және адам жәйлі ғылымдардың дамуы ұйымдардың ғылыми тәсілдерін құруына, ықпалын тигізді. Бұл өмірге көптеген ғылыми идеялар мен ұйымның құрылу заңдылықтар туралы мектептерді, формальді және формальді емес, адамдың қатынастар туралы, әлеуметтік жүйелер туралы, жауапкершілік және қызметтердің бқлінуі туралы, шешім қабылдау теориясы туралы, басқару процесінің математикалық апраты туралы алып келді.....