Бауыржан Момышұлының бата - тілек, мақал - мәтел, нақыл сөздері
Бата (араб, фатиха – алғыс, ризашылық, тілек) – әлем халықтарының баршасында дерлік кездесетін, адамзат қоғамы сөздің магиялық құдіретіне күмәнсіз сенген қадым заманда қалыптасқан көне дәстүр. Батаны кім көрінген емес, елге сыйлы, абыройлы адам, ақсақалды қария беретін болған. Бата халқымыздың жақсылық пен жамандық, адалдық пен арамдық турасындағы түсініктердің айғағы іспетті. Бата қысылғанда – қуат, қиналғанда – медет беріп, Әрбір іс - әрекетіне даңғыл жол ашып, бәле - жаладан қорғайды деп есептелген.
Бауыржан шығармашылығының бір саласы оның өлеңдері мен қанатты сөздері, мақал - мәтелдері. Батыр жазушының өсиет сөздері күні бүгінге дейін елдің аузында......

Күн күйдіргеннің көкесін ыстық елдерде көресің! Ондағы адамдардың өңі күп-күрең болып, ал ең ыстық елдерде қап-қара, негр тәрізденіп кетеді.

Ауа райы салқын елде тұратын бір ғалым ыстық елге келді. Ол бұл жерде де өз еліндегідей көше кезіп жүгіріп жүретін болармын деп ойлап еді, бірақ ондай мүмкіндіктің жоқтығына лезде-ақ көзі жетті. Ол, барлық ақылды адамдар сияқты, үйден аттап шықпай отыруға мәжбүр болды, ал аялдаған бөлмесінің есігі мен терезелерінің қақпақтары ұзақ күн бойы жабық тұрды. Бейне тірі жан түгел ұйықтап жатқан тәрізді немесе үйде тірі пенде жоқ сияқты. Ол тұратын көшеге биік-биік үйлері бар, тап-тар көшесымаққа таңертеңнен кешке дейін күннің көзі түсіп тұратын еді, мұның өзі адам айтқысыз азап болатын.......

Сорқара. Сортың бар ма?
Сүрлеп жайған етің бар ма?
Көнек, Толағайың бар ма?
Көнекте тұрған қымызың......

Құстар ұшып келеді,

Наурыз келді алақай!

Күн нұрындай төгіледі,

Көк кілемге жамылып жер.....

Қарт әжемнен айналдым,
Өлең оқып үйреткен.
Ұстазыма ұқсаған,
Мен әжемді ұнатам.
Мектепке бармай тұрғанда,
Жаттау жатта деп айтқан.
Шаршап кеткен кезімде,
Ертегісін оқыған.

Жоба жұмысының мақсаты: Көкшетау поэмасындағы тау атауларының аңыздармен сабақтастығын анықтау
Міндеті:
- Ақын өлеңдеріндегі табиғатты суреттеулерін зерттеу, саралау;
- Табиғат сұлулығын адам тіршілігімен байланыстыруын байқау, аялауға үйрену, табиғаттың көркем бейнелерін көре білуге үйрену.;
- Ақынның ойын жас ұрпаққа насихаттау

Жобаның өзектілігі: С. Сейфуллиннің Көкшетау поэмасындағы табиғат суреттерінің адам өмірімен байланыстылығы, бейнелі сөз сұлулығы.
Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы: С. Сейфуллин лирикасындағы табиғат суреттерінің өміршеңдігі жоғары, өзінің оқырмандарын рухани байытуға өз үлесін әрқашанда қосады, болашақ ұрпақтың өлеңдерден алары көп екендігін болжадым.
Зерттеу әдістері:
• Ізденіс
• Халық аңыздарын Көкшетау поэмасындағы табиғат суреттерімен байланыстыру
• Жүйелі қорытындылау
І. Кіріспе
Сәкен – біздің ұлттық мақтанышымыз,
ел үшін еңіреген ер, қайтпас қайсар күрескер.
Сәкен – өлеңнен өрнек өрген ақын... (Н. Ә. Назарбаев) .....

Ерте, ерте, ертеде, ешкі құйрығы келтеде, аң мен құстардың ішіндегі ең әдемісі, сымбаттысы әтеш болыпты. Сондықтан ол өте тәкаппар екен. Жүріп-тұрса да маңғазданып, сылаңдай басады екен. Қоқыраяды да жүреді. Бірде-бір аңмен, не құспен сөйлеспейді. Жалғыз серігі тоты құс болыпты.

Тоты байғұстың үстінде жібі түзу, жөнді киімі жоқ екен.

Бір күні тоты құс әлгі кербез әтешке келіп:

— Досым, мен бүгін қонаққа бармақ едім. Жөнді киімім де жоқ.......

АЛМАС ҚЫЛЫШ

Тарихи трилогия

БІРІНШІ БӨЛІМ

Ажал — үстемдігіңді жүргізудің ең берік құралы емес пе?

Бабасы Шыңғысхан бүкіл әлемді осы ажал арқылы бағындырмақ болған жоқ па еді?

Қара бұқараны өліммен әлдилеуден Шыңғыс ұрпағынан шыққан қай хан тартынған?»

Әбілқайыр ірбіз1 терісінің үстінде аунап түсті.

«Иә, өлім себу — Шыңғыс бабаның ұлы саясаты. Ол өзінің бүкіл әлемді жаулап алам деп жинаған жау жүрек ератын2 да осы өліммен қорқытып ұстаған жоқ па?.. Иә, иә, сөйткен еді ғой. Қалай делінген еді сол бір тәртіп Ясысында?»

Әбілқайыр көзін жұмды. Жақында ғана фарсы тіліне аударылған. Шыңғыс бабасының әмірі жүріп тұрған кезінде Қарақұрымда болған италиялық бір жиһанкез жолаушының жазған кітабының әрбір әрпі бақандай боп көз алдында тұра қалды. Әбілқайыр ернін жыбырлатып оқи бастады: «Монғол әскері жайында. Шыңғысхан он адам бір адамға бағынсын деп бұйырған (біздіңше оны онбасы дейді), ал ол онбасы бір жүзбасыға бас иген. Он жүзбасының үстінен бір адам қараған. Оны мыңбасы деген. Бар әскерінің басына үш ноян қойған. Бұл үш ноян барып бір қолбасшыға тізе бүккен». Әбілқайыр сәл көзін ашты. Ең қызығы ар жағы... Ол қайтадан оқи түсті: .....

Бір бағыланды сойғызып,
Іргеге жастық қойғызып,
Үйіне болыс кеп отыр.
Кұйрыққа бауырды астарлап,
Пыс-пыс етіп қос қолдап,
Сылқылдатып жеп отыр.
Қасындағы хатшысы,
Алаңғасар......

Жүрші, жаным, қайтайық бір қыдырып,
тұрмайықшы тұсалғандай кідіріп.
Махаббаттың ұлылығы.....