Тоңды жаным – жапырақ,
Ағаш-тәнім аңырып тұр, ақымақ.
Күннің көзі ұйқылы –
Анда-санда ашылғанмен бақылап...

Өмір деген – үңгірлерге үңілу,
Содан кейін....

Қарағанды облысы Абай ауданы Топар кенті Абай атындағы мектеп - гимназияның 10 - сынып оқушысы Смагулова Самалдың «Аймақтағы тұрмыстық қатты қалдықтарды өңдеу» атты ғылыми жобасына
Кіріспе
Адам баласының кез - келген шаруашылық әрекеті әр түрлі қалдықтармен биосфераны ластайды, бұл халықтың денсаулығы мен өміріне, флора мен фауна түрлерінің қысқаруына, қоршаған ортадағы тепе - теңдікке қауіп - қатер тудырады. Көң үйінділерін, өнеркәсіп тастандыларын, қоқыстарды, қала шөп - шаламдарын тек қоршаған ортаны бұзатын ластағыштар деп санауға болмайды, олар құнды шикізат көздеріне жатады. Тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу, олардың нақты жиналған көлемін азайтпайды. Олар үнемі арамызда болғандықтан тұрғындардың денсаулығы мен өміріне едәуір қауіп төндіреді. Елді мекендерде тұрмыстық қалдықтар үшін сынақ алаңдарының жоқтығы немесе олардың экологиялық, санитарлық - эпидемиологиялық талаптарға сай болмауынан барлық жерде кездейсоқ қоқыстардың пайда болуына әкелуде. .....

Кіндік шеше — әйел босанғанда көмек көрсетіп, нәрестенің кіндігін кесетін әйел.
Қазақтың салтындағы үлкен бір сыйлы ана, мол кәделі әйел «кіндік шеше» болып табылады. Туу үстінде баланың кіндігін кескен әйелді «кіндік шеше» деп атайды. Кіндік шеше баланың екінші анасы болып саналады.

Қазақтар екінің бірі, егіздің сыңарына баланың кіндігін кестіре бермейді, қол-аяғы жеңіл, ауылда, ел ішінде беделі бар, мінезі жайраң қаққан, ақ еділ аналарға ғана кестіреді. Өйткені, бала кіндік кескен адамға тартады, кіндік апасы қандай болса, балада дәл сондай болады деп ырымдайды. Кіндік жолын алған әйел балаға ит көйлек әкеп кигізеді. Бала қырқынан шыққанша қарап, тамақ жасап беріп көмектеседі. Әуелі үлкен азамат болғанда, азамат боп толғанда да кіндік апасын құрметтеп, кәдесін өтеп жүреді. Оған кіндік кескені үшін мал атап, қымбат бұйым сыйға тартылады. Баланың мінез-құлқы, жүріс-тұрысы, ақылы, адамгершілігі, еңбекқорлығы Кіндік шешеге тартады деген түсінік бар.

Қазіргі уақытта кіншік шешенің міндетін дәрігер-акушер атқарады......

Жәнібек,Керей сұлтандарым бастаған,
Ата-бабам азаттықты аңсаған.
Бөлініп шығып Әбілхайыр елінен,
Дербес елдің құрылуына жол ашқан.

Көшіп барып Моғолстан еліне,
Қоныс теуіп Шу өңірі жерінде.
Қиындықтың бәріне.....

Ертең тағдыр қандай күн сыйлар екен,
Ертең тағдыр қандай күн сыйлар екен,
Қанша құстың даусына жаным елтіп,
Қанша гүлдің шырынын.....

Бисмиллаһир-Рахманир-Рахим!
Иә мән нафада фи кулли шайин амруһу, иә ли хаққи кулли шайин хукмуһу. Иә мән балаъат илла кулли шайин кудратуһу. Иә мән лә йухсийа иә ъибаду наъма аһу иә мән лә йаблуъу халиқа шукураһу.....

Алқаракөкке жайып қанатын,
Сен едің келген ғайыптан ақын.
Жауһардай асыл жырыңды, апа,
Естіген алғаш Жайық болатын.

Жайық болатын шайырдың мұңы.
Оймақтай болды......