(Әкем туралы бір үзік сыр немесе мақалға қарсылық)

Әкем кітап жинағанды жаны сүйетін. Таңдап түскен мамандығы математика пәні мұғалімі болса да, әдебиетті пән мұғалімдерінен артық білуші еді десем қателеспегенім болар. Алыстан келе жатқанда адамның көзі еріксіз түсетін түр-сипаты келіскен, көп ой үстінде жүретін жан еді. Қанша қатал адам болғанымен жүзінде бір жымиыс ұшқыны жан баласын өзіне тартып тұратын. Өзге кісілер балаларына ойыншық әкеліп берсе, әкем әртүрлі баспадан шыққан мұқабасы көз тартарлық, қызықты жаңа кітаптарды сыйға тартып, өзі секілді әдебиет пен өнерді бағалайтын ұрпақ болып өскенімізді қалайтын. Егде жастағы қарттармен де, балалармен де тең сөйлесіп, терең ой иесі ретінде сұхбаттасатын. Ақыл-ойы әлі толыспаған, мектеп қабырғасында оқып жүрген менен де зор үміт күтіп, әр айтқан сөзіме мән беріп, мұқият тыңдап пікір қосатын еді. Бір күні әдеттегідей қызу талқы кезінде, ойымда жүрген сауалымды ортаға салдым.

- Көке, осы бізде «әкенің жақсысы жездедей» деген мақал бар емес пе? Не үшін олай айтқан, сонда әкелердің махаббаты әлсіз бе? – деп әкеме сұраулы жүзімді аударып, ренжи қарадым. Көкем болса, аз-кем ойланып, жымиып:.....

Ұлттық болмыс дегеніміз-қазақтың салт –дәстүрлерімен,ибалы, имандылық түрлері жатады. Ертеректе мал бағып жүрген ата- бабамыз балаларын атқа мінуге, төрге қамшы іліп, қасқыр терісін керегеге байлауы, қазақтың мәрттігін көрсеткен.Ен алдымен қазақы сүтпен біткен тіл, біздің тілдің байлығын, сөз ұлылығын көрсетіп, дәріптеледі. Қазақы ою-өрнекпен нақышталған киім киюі өзге ұлттан бөлек, киген шапандары қыста тоңғызбайтын қасиеті бар екендігін көрсетеді. Ағаштан ойып жасалған табақ, ас ішетін құрал- жабдықтар тамақ жеуге ыңғайлы , тез суыйтын, адам денсаулығына пайдалы болып табылады. Сонымен бірге ұлттық аспаптар тарихы да ертеден келе жатқан, өнер құдіреті деп білемін.Домбыра , жетіген, қобыздың түрлері қазақтың атын әлемге мойындатқан аспап екенін білеміз. Ұлттық ойындар қазақ халқының өзіне тән ағаштан жасалынатын алтыбақан тебуі , сүйек жасырып, ақсүйек ойындарын ойнауы, қазақтың ұлттық қадір- қасиетін ұғындырып тұрса керек.Ұлттық мейрамдарды тойлауда өзіндік ерекшелігімен айқындалады. Күн мен түннің теңесуі, көктің шығуы, көже асылуы, сақталған сүр еттер, наурыздың реңін ашуда.

Қазіргі таңда сән әлемімен елді таңғалдыратын тігіншілердің ательесінде де түрлі қазақтың ұлттық киімдері бүкіләлемдік аренадан көрінуде.Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаев «Ұлы даланың жеті қыры» атты Жолдауында қазақ ұлтының өзіндік айрықша болмысы атқа міну мәдениеті деп көрсетуі тегін емес.Атқа міну ежелгі ата- бабамыздың жылқышылық кәсібі, астына мінген атымен талай жауларға төтеп беріп, атағы шыққанын бүкіләлем біледі.Сан алуан атақты металл ордасы болғандықтан, алғашқы металлургияда мыс, алтын қорытпалары арқылы зергерлік бұйымдар соғылуы, металл қорытатын пештер болуымен бірге , ежелгі дәуірдегі тұрмыстық заттар пайда болды......

Махаббаттың тұзағына іліну өте қиын екен.Бір ілінсең, шығуың ауыр, әрі соншалықты ұзақ болары анық.Сезім...бір тылсым күш барлық денеңді жаулап алғандай болады.Жүрегіңнің соғысы жиілеп, тек бір пенде үшін соғылып тұрғанын байқайсың.Бұл тылсым күштің астарында қаншама жайттарды басыңнан кешіресің.Сол үшін де сен бақыттысың!!!
Осындай сезімді мен де бастан кешіремін деп ойламағанмын да...Мен осыдан 2 жыл бұрын ғана өзге жан етінмін..қазіргі қалпыммен салыстыру өте қиын...мен бүгін өзге жанға айналғандаймын...мені әлде, махаббаттың тылсым күші өзгертіп жіберді ме екен?! кім білсін?! мүмкін солай да шығар...
Мен де бүгін өздерің тәрізді, өзімнің тұла бойымдағы сезімімен бөліскім келіп отыр...
- Сол бір кез әлі есімде...жаз айы болатын.Жазғытұрымның кешқұрым шағы...ол кезде мен 9-сынып оқушысымын.(Жаз айларында ауылда болғаның қандай керемет десеңші?! Қаладағы бір тұрақсыздықтан, у-шудан арыласың!) Кешке, сол ауылдың жастарымен бірге түнделетіп отыру,әңгіме шерту, солармен бірге жүру мен үшін өте қызық болатын! 2010-шы жылдың тамыз айы...21 ші жұлдызы.(Мен сол сәтте ештене байқамаппын да!) Біздің танысуымыз дәл осы күні болып еді.Онымен тағдырымның дәл осы күні тоғысқаны есімнен кетер емес.Уақыт өте келе, біз онымен араласып кеттік.Ол шақтары мен қалада болатынмын, оқу жылы да басталып кеткен.Біз телефон арқылы сойлесіп, бірімізді-біріміз жақын тани бастадық.Қоңыраулар шалысы жиелей берді, жиелей берді.Бір күні, ол маған қоңырау арқылы сезімін білдіріп,сөз салған еді.Мен оны танып, білгеннен бе, білмедім, әлде жай ойын ретінде ғана көргенім бе,білмеймін, онымен бірге болуға жауабымды жай бере салған болатынмын.Уақыт өте берді. Менің қысқы демалыстарым да келіп жеткен еді......

Бұл парақ жолдарын алғашқы махаббатым туралы жазамын. Мен өмирде алғаш сүйіп,алғашқы махаббатымды кездестірдім. Ол сондай көңілді,ақылды,қызғаншақ,сүйкимді ,мейірбан жан. Оны алғаш рет мектепте кездестірдім. Оқушымыз ол 9 оқып жатқан,ал мен ерке 8 сыныпта оқитынмын. Өмірде махаббатсыз өмір сүру мүмкін емес-ау. Махаббат бірде қуаныш,бірде қайғы. Ол маған алғаш рет телефон соққаны,алғаш рет онымен сөйлескенім,маған сөз айтқаны бәрі бәрі әлі күнге дейін есімде. Ол қандай болмасын мен оны ұнаттым, шын сүйдім. Мен оны мектепте көргенде менен бетер бақытты жан жоқ секілді көрінетін.
Сөйтіп ол 9 бітіріп қалаға оқуға кетті. Ал мен 8 бітірдім. Осы уақыт аралығында ол айтатын жаным 3 жылдан сон уйленейік деп. Несін жасырайын ол маған оқуынан кейін маған мектепке келіп тұратын байланыс үзілмеді. Сағынышымыз ұлғая түсті. Арамызда келіспеушіліктер болып тұрды, түбі татуласатынбыз. Күндер өте ол да өзгере түсті. Мен естіген жаңалықтар менің шын сүйген махаббатым туралы болатын. Шын ба ,өтірік па мен оны сондада сүйдім.

Сүюден жалықпадым. Ол менің жүрегімді жаулағанда ,жаралағанда жан еді. Көзімді ашсам да жұмсам да түс көрсемде ,терең ойға кетсем де , сол бір сүйген жаным,алғашқы махаббатым. А----— көз алдыма елестейді де тұрады. Ол маған айтатын СҮЙЕМІН сен үшін бәрін де істеймін,түбі бірге боламыз деп. Сүйдік,сағындық,кездестік асыға. Кешкі уақыттар,кездескен жерлер,жүрген ұзын жолдар ұмытылмас. Сағынған күндер,күндер көруге асықтырған......

Пән: Физика
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Магнит өрісі
Сабақ тақырыбы: Қазіргі замандағы физиканың рөлі 2-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.1.1.1 - қазіргі замандағы физиканың рөлі туралы пікір айту және өз ойын дәйектеу;
Сабақ мақсаттары: • Қазіргі замандағы физиканың ролі туралы пікір айту
• Техниканың дамуы туралы дәйектер келтіру.........

Пән: Жаратылыстану
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Тірі табиғат. Өсімдіктер.
Сабақ тақырыбы: Өсімдік тіршілігіне не қажет?
Осы сабақта қолжеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтемеу): 1.2.1.3 өсімдіктердің тіршілігіне қажетті жағдайларды зерттеу;
Сабақ мақсаттары: Өсімдікке өсу үшін қандай қажетті жағдайлар керек екенін біледі;
Болжамдар мен бақылау нәтижелерін салыстырады;
Түрлі жағдайда өсімдіктердің өсу нәтижелерін салыстырып, қорытынды жасайды.........

Пән: Алгебра
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Бүтін көрсеткішті дәреже
Сабақ тақырыбы: Санның стандарт түрі 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 7.1.1.1 өте үлкен немесе өте кіші шамаларды жазу үшiн сандарды стандарт түрде жазудың қажеттiлігiн түсiнеді (мемлекет халқының санын немесе молекула өлшемін жазу үшін);
7.1.1.2. санның стандарт түрі ұғымын, оның маңызды бөлігін және ретін біледі;
Сабақ мақсаты: Санның стандарт түрінің мағынасын түсінеді.....

Кіріспе
Қазақстан егемендік алғаннан кейін мемлекеттік тілдің қоғам дамуының әр түрлі салаларында – сыртқы дипломатиялық, ішкі әлеуметтік- экономикалық, педагогикалық, кәсіпкерлік және басқа көптеген бағыттарда бірлікті мамандарды даярлау ісінде кеңінен қолдану және тереңдете меңгерудің алғы шарттарын іргелі түрде жүргізу бүгінгі таңда кезек күттірмес мәселелердің бірі болды. Ақша – қазіргі өркениеттіліктің өзінен ажырағысыз белгілері. Олардың қызметі қоғамдық өнімді өндіруді, бөлуді, айырбастауды және тұтынуды бір- бірінен бөлінбейтін үздіксіз процеске айналдырады. Оларды пайдаланбай ешбір шаруашылық субъектісінің ісі тынбайды, ал кез-кезген адам үнемі немесе анда-санда банк қызметін пайдаланады. Банктер уақытша қолданылмаған ақша қаражатын жинақтап, оларды салалар мен аймақтар, кәсіпорындар мен халықтар арасында қайта болумен қатар, экономиканы қосымша капиталмен қамтамасыз етіп, сайып келгенде қоғамдық байлықты көбейтуге негіз қалайды.....

Кіріспе
Ақшалар ертеден адамзаттың пайда болуымен қатар өмір сүріп келеді десе болады. Ғасырлар бойы ақша өзгеріп отырған және бүгінде олардың жағдайы аяқталған, соңғы фраза болып табылмайды. Тауар айналысынң тарихи дамуы процесінде жалрыға бірдей эквивалент формасында әр алуан тауарлар болған: мал, тері, бақалшақ, металл бұйымдар және тағы басқалары. Мұның барлығы тауар өндірісі мен тауар айналысының болуына негізделген ақша қажеттігінің себептерін түсіндіреді. Экономикалық категория ретінде ақшалар өндіріс және бөлу процесінде адамдар арасындағы экономикалық қатынастарды: құн өлшемі, айналыс құралы, төлем құралы қазына жинау және қорлану құралы, дүниежүзілік ақшалар.
Ақша тек айналыс құралы ғана емес, сонымен бірге төлем құралы қызметін де атқаратындықтан айналысқа қажетті ақша мөлшері де несиеге сатқан тауарлар сомасына байланысты азаяды. Қарыз міндеттемелерінің бірсыпырасы қолма-қол ақшасыз есеп айырысқаңда өтеледі, яғни олар қарыз талаптары мен міндеттемелерін өзара есептеу жолымен де етеледі. Сөйтіп, несиенің даму дәрежесі ақша мөлшеріне кері әсерін тигізеді: тауардың неғұрлым көп бөлігі несиеге сатылса, айналысқа соғұрлым аз ақша мөлшері қажет. Одан басқа, айналыстан шығарылған әлдеқандай ақша мөлшері шаруашылықтың және халыктың тұрақты ақша қорын құрайды.....

Прогуливаясь по улицам моего древнего города, наблюдая за вечно куда-то спешащими людьми, я часто задаюсь вопросом: «Что бы сказали нам наши предки, если б смогли вдруг нас увидеть?». Каждый раз, читая казахские легенды о прошлом, я ощущаю, что мое сердце переполняется трепетом, глубоким почтением и гордостью за свой народ, свою страну. В моей душе рождаются сильные непередаваемо-прекрасные чувства. Когда-нибудь, когда я смогу освободиться от своих забот, я приеду в далекую степь, распростершуюся среди гор, и закричу так громко, насколько это возможно: ....