Желсе желдей еседі,
Күшінің жоқ есебі.
Соңдықтан да адамдар,
«Жер қайығы» деседі.

Абайдың толық жинағында 1890 жыл мен 1898 жыл арасында жазылған бір алуан шығармалары - «қарасөз» деп аталады. Жалпы саны қырық алты бөлек шығарма. Оның алты-жеті үлгісі қысқа келеді. Бұл қатарға қосылатындар Он алтыншы, Он сегізінші, Он тоғызыншы, Жиырмасыншы, Жиырма төртінші, Отыз бірінші, Қырық бесінші сөздері. Жалпы қарасөздерден мазмұн, тақырып жағынан өзгешерек тұратын- Қырық алтыншы сөз. Ол тарихтық мақала - очерк тәрізді. Қазақ халқының қайдан шыққандығына арналған дәлелді, деректі қысқазерттеу сияқты. Өзге қырық бес сөздің ішінде.....

Әбілмәжін Жумабаевқа

Жүр едім айыға алмай көптен бері,
Қандай күш айықтырып кеткен мені?!
Жаураған жауқазын ем бөктердегі,
Жып-жылы қайдан соқты көктем лебі?!
Ұмыт боп ұнатқаным.....

Қазағым, қапыл болмаңыз,
Өнерден босқа қалмаңыз!
Жәрдем етіп ақ патша,
Түрлі ғылым шығарды,
Оқып, біліп....

Ақ сүтін берген анашым,
Ақылды менің данашым.
Өзіңдей жанды әлемнен,
Қайдан табамын анашым?!....

Сүтті сиырды таңдау. Мал өнімділігі бірнеше жағдайларға байланысты келеді. Осы орайда ауызға малдың шыққан тегі оралады.

Бұл тұқымның асылдығына келіп саяды. Содан кейін сол тұқымдық қасиеттерінің тіршілікте дамып, іске асуы да қалыс қалмауға тиіс. Осы жағдай-ларға ең алдымен жас кезінде азықтандырьш, күту жатады. Міне, осы жайттарды ескере отырьш, малдың шыққан тегі мен сырт пішініне қарап-ақ оның келешектегі өнімділігін болжауға......

Өмір болған соң үй болып, отбасын құрудың түрлі формалары көрініс тауып жатады. Адам өмірінде екеу болып, шаңырақ көтеруді маңызды іс деп білеміз. Бірақ отау құрғандардың жүз пайызы да махаббаттың әлегіне түспей-ақ үйлене салады. Некенің қиылуы үшін махаббат қана керек емес деп біледі. Бүгінгі қоғамда үйленудің қандай жолдары бар? Қандай себептер некеге апарады?


Бұл – ең маңыздысы. Әсілінде, адам біткеннің бәрі көңілдерінің жарасып, сезімдерінің байланғанынан үйленсе керек-ті. Бірақ сезіммен бас қосып жатқан адамдар көп те, аз да емес. Сезіммен үйленудің үлесі көп. Сезіммен бас....

Асқар тауын, дархан дала, айдынын
аялаған баспасын деп қайғы-мұң.
Бабалардың найзасында.....