Пән: Құқық негіздері
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 9.4A Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам
Сабақтың тақырыбы: Құқықтық мемлекеттің басты идеялары неде?
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарлама-сына сілтеме): 9.1.2.1 ¬ құқықтық мемлекеттің ерекшелігі мен маңызын анықтау
Сабақ мақсаттары: • мелекетке сипаттама беру үшін әр түрлі дерек көздерінен алынған ақпараттар бойынша қорытынды жасайды;
• оқушыларды қоғамдық – саяси өмір дамуының кезеңдерімен, тарихи өзгерістердің қоғамдық қатынастардың дамуына тигізген әсерімен танысу және тарихи оқиғаға баға бере алу;
• ұлттық бірлік, ұлттық тұтастық хақындағы оқушылардың отаншылдық сезімін ояту;.......

Әбілхайыр хандығы Қазақстанның Орталық, Солтүстік және Шығыс аймақтарының көптеген жерін камтыды. Ха-лқының құрамына Ақ Ордаға кірген түрік және түріктен-ген түрік-монғол тайпалары жатты. Олардың бастылары: қыпшақ, найман, қият, маңғыт, қарлүқ, қоңырат, қаңлы, үйылын, шынбай, күрлеуіт және тағы басқалары. Бүл тай-палар тілі, шаруашылығы, мәдениеті және түрмысы жағынан туыстас тайпалар. Сондықтан олар "өзбек" деген атпен саяси жағынан бірге аталған. .....

Акробласт (akroblastus; грек, akros — төбесі, ұшы; blastos — өскін, ұрық) — аталық жыныс жасушалары - сперматозоидтар басындағы сопақша ядронын алдыңғы жағында орналасқан, тығыз дәншелер (гранулалар) жиынтығынан құралған Гольджи кешенінің туынды құрылымы. Акробласт — еннің ирек тұқымдык өзекшелерінде жүретін сперматозоидтардың даму процесі — сперматогенездің қалыптасу кезеңіндегі сперматидаларда түзіледі. Сперматозоид басының қалыптасу кезеңі барысында акробласт мөлшері жағынан ұлғайып, сперматида ядросының алдыңғы жағын оймақ тәрізді қаптайды. Акробласттың орталық аймағында еріту ферменттеріне (гиалуронидаза, протеаза) бай тығыз денешік — акросома орналасады

.....

Абсорбент (лат. absorbeo — сіңіру) :
газдар немесе сұйық ортадағы (ерітіндідегі) заттарды өзінің барлық массасымен сіңіруге, соруға қабілетті сұйық немесе қатты зат. [1]
бойына судан, ауадан иондар мен молекулаларды сорып алатын сұйық немесе кеуекті қатты затАдам мен жануарлардың дене құрылысындағы сіңіргіш құрылымдарға: жасушалардың биологиялық жарғақтары (мембраналары), арнайы (жасушалар микробүрлері) және жалпы органеллалар (лизосомалар т.б.);
Өсімдіктер организмдерінде — тамырдын, сабақтың, жапырақтың беткей жаткан жасушаларының плазмолеммалары жатады.Абсорбент (лат. absorbens— сіңіргіш зат) — абсорбент, көлемді сіңіргіш зат — бойына cудан, ауадан иондар мен молекулаларды сорып алатын сұйық немесе кеуекті қатты зат .....

От басындағы әңгіме әртүрлі бола беруші еді. Қазақтың кедей шаруасының революциядан бұрынғы әнгімесінің бір түрі мынадай болатын. Мысалы, наурыз тұрып, жер жібіп, жана жыл келген соң Әбділ үй ішін от басына жинап алып әңгіме бастайтын. Зағипа, сен Итбайдың сиырын саууға тұр. Артылған іркіті болса да, үйге әкеліп тұрарсың. Сәлім, сен Итбайдың қозысын бақ. Бір жылғы табан-ақы, маңдай терің үшін түк бермеді ғой. Бәрібір сабап-сабап бақтырады. Одан да ең болмаса өйтіп-бүйтіп тамағыңды асырарсың.

Ал коллективтендіруден он жыл кейін от басындағы әңгіменің түрі былай өзгерді. Әбділдің әйелі ойда жоқта қалада тұратын кіші баласының үйіне барамын деп әзірленіп жатты. Үйге кірген Әбділге «маған ат ерттеп бер» деп жабыса кетті. Бұрын әйелінің бетін қайырмайтын Әбділ осы жолы шыдамнан шығып кетті. Ол: істеп жүрген жұмысың қайда, көпшіліктің тапсырған ісі қайда, ферма меңгерушісіне айтпай кетіп қалғанын ұят емес пе және қазір колхоз жылқысы өрісте ғой,— деп өзінің шыдамсызданғанын тыжырынған қабағымен байқатты. Бірақ бұл қабақтың өзі жасынан үйреніскен жау болғандықтан Зағипа қояр болмады. Қайта одан сайын жабыса түсті......

Әңгімелер / Мақалалар admin13.03.2018001178
Мен әңгімелегелі отырған әрі әдеттегідей, әрі адам айтса нанғысыз бұл оқиғаға біреу сенер-ау деп әсте үміттенбеймін. Рас, мен өзіме-өзім сенбегендіктен оған әрине, тек есуас адам ғана илануы ықтимал. Ал мен есуас емеспін, мұның бәрі көрген түс те емес. Алайда күні ертең мен жарық дүниемен хош айтысамын, сондықтан бүгін мінәжат етіп, күнәмді жеңілдетуім керек. Менің бар мақсатым — кейбір үй ішінде болған оқиғаларды көп аса данышпансымай, қысқаша, тұжырымдап қана жұртқа баяндап беру. Айтып-айтпай не керек, бұл оқиғалар мені әбден титықтатты, олар мені қажытты, түбіме жетті. Әйтсе де солардың сырын ашқым келмейді. Талайларға тірі жанға зияны жоқ, шектен тыс шытырман қиял болып көрінсе де, менің өз басым одан әбден үрейім ұшқаны анық. Кейінірек, мүмкін менің зәре-құтымды алған есуастықтың не екенін оп-оңай түсіндіріп беретін ақылды біреу табылар да, ондай адам, әрине, ойыма алсам, жаным түршігетін сол оқиғаны менен гөрі көкейге қонымды етіп, жүйелі түрде — ең бастысы аса үрейлі етпей — тек заңдылықтар мен нәтижелер тізбегі ретінде білгірлікпен баяндап берер.

Бала күнімнен мен момын да тіл алғыш, елгезек болып өстім .....

Бір тойға барып едік, кісі көп жиналды. Дастархан басында өзара танысу басталып кетті. Біз аты-жөнімізді атаумен шектелдік.

Бұған көңілдері толмады ма, әйтеуір, жаңа таныстарымыз аты- жөндеріне қоса мәдениет қайраткері орден иегері, депутат дегенді қоса айтып, біздің кімдермен дастархандас болу бақытына ие болып отырғанымызды құлағымызға құйып жатты.

Бір таңғаларлығы, солардың арасында қайраткер көп еді. Сол сәт:

Оңымда да қайраткер,

Солымда да қайраткер.

Алдымда да қайраткер,

Артымда да қайраткер.

Шыли қайраткер ішінде,

Еңсемді Алла түсірме.

Арыстандай айбат бер,

Қажымастай қайрат бер.

Аллаһуакбар!- деген өлең шумағы туа қалғаны. Сөз реті келгенде отырғандарға оқып бердім. «Мынауыңыз бата ғой» десті отырғандардың кейбірі.

Бірер айдан соң қайраткер атауы өз ісінің шебері деген сөзбен алмастырылды.

Тек көңілді жиырма бестердегі сол қайраткерлердің күні ертең тірі жүріп, жастары жетпіске жете қалса, сол атақты кезінде не үшін алғандарын естеріне түсіре алар ма екен, жоқ әлде...

- деген түйне түйткіл меңдеген.



Сүлеймен Баязитов.....

Газеттің алғашқы нөміріне Аманкелді Қаңтарбайұлы «Ағайынға арнау сөз» атты сүйіншілеген мақаласы мен газеттің екі құрылтайшысының, облыстық, аудандық газеттердің құттықтаулары, жерлес жазушы, белгілі қаламгер Қалмұқан Исабаевтың «Өткір бол, «Отарқа» атты құттықтау-батасы жарияланды. Иә, айтары жоқ, уақыт өте келе «Отарқаның» мән-мазмұны жақсара түсті. Бір атап өтерлігі, «Отарқа» облыстағы қазақ басылымдарының арасында алғашқылардың бірі болып, 1996 жылдан бастап компьютермен теріліп, беттеліп, офсеттік басылыммен шыға бастады. Мемлекеттік тілдің қанат жаюы, ата дәстүр, ата кәсіп, ұлттық руханият сынды тақырыптар бірінші кезекте қамтылды. Халқымыздың тарихына, тарихи тұлғаларға газетте көп орын беріліп, ұлттық мәселелердің жүзеге асуына айтарлықтай ықпал жасады. Мәселен, қала мен ауылдардағы кейбір орыс тіліндегі ауылдардың қазақша аталу қажеттігі туралы мәселе көтерілді.

Екібастұз қаласындағы Ермак көшесін Бұқар жырау атымен атауға, Қалинин көшесіне Естай Беркімбайұлы, К.Маркс көшесіне М.Әуезов, Киров көшесіне С.Торайғыров есімін беру туралы мәселе көтеріп, өз дегеніне жетті. Сондай-ақ, Екібастұз ауданындағы Степной ауылын Ә.Марғұлан деп атау туралы мәселе көтеріп, 2-3 жылдай газет бетінде жұртшылықтың хаттарын жариялап, ақыры сол атауларды елді-мекендерге бергізді. «Отарқада» тарихи тұлғалардың мерейтойларына байланысты арнайы беттер, арнайы нөмірлер ұйымдастыруды әдетке айналдырды. Мәселен, Абай мен Жамбылдың 150 жылдығына, Ә.Марғұланның 90 жылдығына, айқарма беттер, Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің 140 жылдығына, М.Әуезов пен Қ.Сәтбаев, И.Байзақовтың 100 жылдығына арнайы нөмірлер арналды. .....

Молдовандардың ата-бабалары Дунай - корпат жерлері территориясында өмір сүрген гетодан тайпасы болған. Бұл тайпа гректермен сауда жүргізген. Молдова жерін адамзат төменгі палеолит дәуірінде мекендеген. 6-ғасырдан бастап, алғашқы мемлекеттік бірлестіктер құрыла бастады. vI ғ территорияға славян тайпалары тұрғындайды. Бір территорияда бірге тұрып, шаруашылық жүргізген соң валах тайпасы құрылды. 10 – 12-ғасырларда бұл өлкеге көшпелі печенег, қыпшақ тайпалары келді. 13-ғасырдың ортасы мен 14-ғасырдың 1-жартысында Молдова жері Алтын Ордаға бағынды. Х- ХII ғғ карпат-днестр жерлерінің шығыс бөлігі орыс мемлекетіне кірді, хIII – xIv ғасыр ортасында Молдовия территориясына татар, монғолдар кіреді. Оларды қуып шыққан соң 1359 ж Молдовия феодал княздығы орнады, оны бояр советінің көмегімен елді басқаратын государь биледі. Бірінші молдован государы Богдан болды. 17-ші ғасыр Ресейге деген сырқы саясат бағдары маңызды рөл атқарады. 18 ғасыр бірінші Петр мен Молдовия государы Дмитрий Контимердің Туркияға қарсы әскери саясат одағы құрылды. Бірінші Петрдің жеңілісінің кесірінен молдовия туркияның билігінде қалып, оның басшысы Контимер Ресейге қашады. Жүз жылдан астам уақытта фанориот хандығы орнады. Бұл уақытта Молдован княздігінің орнын грек фанориоттар иеленді. Шаруашылық құлдырады, қала тұрғындары қысқарды, Днестр мен Украинаға жаппай қашу болды. 1806-1812 жыл арасында болған орыс –түрік соғысынан соң Бұғарест келісім шарты бойынша Днестр мен Прут арасындағы территория 1813 ....

Жұмыр жерді мекендеген халықтардың, ел-жұрттың қай-қайсысы болсын атадан қалған аманатты көзінің қарашығындай сақтап, келер ұрпаққа дара қасиетін жеткізу - этностық табиғи заңдалық. Бұл заңдылықтың орындалуы, алдымен, ұлттың жұтылып кетпей, ғасырлар өтсе де ұлттың алғашқы сипаттағы ұлт болып қалуы үшін қажет. Ал, ол даралық қасиетті жеткізуде неше түрлі әдіс бар. Қазақтың бойындағы ақындық қасиет тектіліктен берілгендей, ұлттың мәдениеті, әдебиеті, тарихы еш боямасыз бүгінгі күнге жетіп отыр. Қазақтың ауыз әдебиеті арқылы тарихи тұлғаларды біліп, әдет-ғұрыптар негізіде бой түзеп, дүние таныдық. Бұл құндылықтар - қазақтың жер бетінде “Менін” айқындауда аса күшті құрал. Осы құндылықтарды насихаттау арқылы мемлекеттерге танылуда, жаһандану процессінде ұлт ретінде даралануда, әлемдік өркениетке ұлттық коллоритпен кіруде бұқаралық ақпарат құралдарының алатын орны ерекше. Аманатқа қиянат жасамай, ауыр жүкті арымен көтеретін де осылар. Бұқаралық ақпарат құралдарының ішінде кітаптың атқарар қызметі ұшан-теңіз. Оның ұлтқа берері де мол. Сондықтан осы тұрғыдан келгенде мемлекет кітап ісінің маңыздылығына, күрделілігіне аса назар аудару қажет сияқты.
“Мәдениетті ұлт болып тәрбиеленуге екі құдіретті күш әсер етеді – көркем өнер мен ғылым. Бұл екеуімен де кітап бетінен дидарласасың” /28/.
М. Горький ....