Сақ заманында Қазақстан аумағындағы мал өсіретін тайпаның мәдениеті мен өнері өзінің алдындағы уақытпен салыстырғанда дамудың біршама жоғары сатысына жетті. Темір металлургиясы, көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы материалдық және рухани мәдениет түрлерін түбірімен өзгертті.
Еуразияның мал өсіретін тайпаларының өз негізінде біртұтас экономикалық базисі, экономикалық және мәдени байланыстары Оңтүстік Сібір, Алтай, Қазақстан аумағын, Еділ бойын, Солтүстік Қара теңіз өңірін мекендеген тайпалар мен халықтардың-әсіресе ерте кездегі сақтардың, сарматтардың, скифтердің және басқаларының көптеген ұқсастығы бар мәдениетін өмірге әкелді. Алайда осы тайпалардың мәдениеті мен өнерінде елеулі айырмашылықтар да бар, олар Қазақстанның түрлі аудандарын мекендеген сақ тайпаларында әр түрлі болған.
Ғылымда сақтардың тұрмыс салты мен тұрғын жайы туралы деректер көп емес. Бәлкім, көшім-қонымы көп тұрмыс салтына лайықты тұрғын жайдың тігіліп-жығылатын үлгісі-киіз үй сол кезде-ақ шыққан болуы ықтимал. Аңызға айналған аргиппейлерді сипаттай келіп, Геродот былай деп жазды: «Олардың әрқайсысы ағаштың астында өмір сүреді. Қыста ағаш кез келген сәтте тығыз ақ киізбен жабылады, ал жазда жабусыз қалдырылады». Көшпелі тұрғын жайдың бұдан кейінгі эволюциясы барысында киіз үйдің құрылымы кемелдене түсті, бірақ оны жасаудың принципі б.з.б 1 мыңжылдықтың өзінде-ақ белгілі болған еді.
Геродот пен Гиппократтың хабарлайтынындай, мал өсіретін тайпалардың көш-қонды тұрғын үйлерімен бірге, көшпелілерде барынша кеңінен тараған төрт және алты доңғалақты арбаларға орнатылатын киіз үйлер де болды; жартылай көшпелілер мен отырықшы малшылар оларды жыл маусымдарында пайдаланды. Қазақстан аумағының оңтүстік, шығыс және солтүстік аудандарында тұрақты тұрғын үйлер: оңтүстікте-шикі кірпіштен, солтүстік және шығыста-бөренелерден салынған үйлер болғаны мәлім.
Ахеологиялық деректер бойынша, қола дәуірінде даланы мекендеушілер еүмбез тәрізді қима шатыры бар жертөле түріндегі тұрғын жайлар салды. Төбесі ағашпен дөңгелете жабылған мұндай үйлер Қазақстанда, Орта Азияда және Ресейдің оңтүстігінде табылды. Бұғылы өңірінен (Орталық Қазақстан), Шағалалы өзенінің бойынан (Солтүстік Қазақстан) табылған соңғы андроновтық кезеңдегі жер үстінде тұрғын жайлар киіз үйдің одан да гөрі жақын ертедегі үлгісі болып табылады. Төбесі шатырланып және дөңгелене жабылған бұл ағаш құрылыстар киәз үйге ғажап ұқсайды. Көшпелі сәулет өнерінің бастамасы нақ осы киіз үй тәріздес тұрғын жай болған. Орманды аймақ көшпелілерінің киіз үй тәріздес құрылыстарының бастапқы түрі төбесі шошақ күрке, ал далалық аймақта дөңгелете шатыр шығарылған жартылай жертөле болды.....

Микрос грек сөзінен шыққан. Оның мәні «шағын» сондықтан ми- кроэкономика кәсіпорынның, фирманың экономикасын зерттейді. Яғни, тұтыну сұранысы мен кәсіпкерлік ұсыну жағдайларындағы олардың эко- номикасын зерттейді.Яғни, тұтыну сұранысы мен кәсіпкерлік ұсыныс жағдайларындағы тауар өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы қа- рым-қатынастар.Нарықтық жағдайда тұтынушылар ретінде төмендегілер айтылады:
1.Үй шаруашылығы;
2.Іскерлік кәсіпорындар;
3.Мемлекет;
Осы жоғарыда көрсетілген экономикалық әрекеттің негізгі субъектісі .
Үй шаруашылығы: бір немесе бірнеше кісіден құралған бірлік. От- басы материялдық өндіріс сферасының, қызмет саласының өндіріс өнім- дері тұтынылады. Олар экономикада өндіріс факторларын жеткізіп беру- шілер болып табылады. Қызметтерді өтеуден еңбек капиталынан алынған ақшалар жеке тұтынуды қанағаттандыру үшін жұмсалады.
Іскерлік кәсіпорындар- Фирмалар, корпорацилар т.б тіркелуі. Бұ- лар тауар өндіру және қызмет көрсету мәселесімен айналысады. Негізгі мақсаты- пайда табу. Ікерлік қатынастары нарықтық шаруашылықта та- уарлар мен қызметтерді жеткізіп береді.
Мемлекет- микроэкономиканық жағдайда түрлі бюджеттік бұйым -дар ретінде әрекет етеді.
Бюджет. Олардың мақсаты пайда алу емес, үкіметтің экономиканы реттеу міндеттерін атқарады.
Микроэкономика тауарлардың бағасы және олардың сұраныс пен ұсыныс көлеміне әсер етуін зерттейді. Микроэкономика нарықтағы тепе-теңдік жағдайын зерттейді. Микроэкономиканы үйренудің мақсаты: жеке тұтынушының, фирманың, капитал иелерінің, жұмысшылдықтың эконо- микалық құқығын зерттейді. Олар экономика саласында шешім қабылдауға көмектеседі. ....

Актуальность темы. Япония - одна из самых однонациональных государств мира: более 99% населения страны (120 017 647 человек на 01.01 июля 1984 г.) составляют японцы, родной язык кото¬рых — японский.
Единственное значительное национальное меньшинство Японии — корейцы, в 1984 г. их насчитывалось 680 тыс. человек. Большинство из них ока¬залось в Японии в период японской оккупации Кореи (1910—1945), либо в результате обезземеливания корейских крестьян японскими властями, либо в связи с насильственным переселением из Кореи в годы войны.
Япония до XIX в. была феодальной страной, процессы развития которой были в значительной мере заторможены политикой "самоизоляции" прежде всего от "западных вар¬варов". Начиная с XV в. рост ремесла и торговли, развитие городов приводят к созданию местных рынков, к оконча¬тельному утверждению экономической и политической са¬мостоятельности владетельных князей — представителей крупных феодальных домов —даймё (''большое имя").
После вхождения Японии в систему мирового хозяйства во второй половине XIX в. японская общественная мысль и небывало короткий срок прошла через разные стадии отношения к Ев¬ропе и США, через разные стадии оценки их культуры. Изучение много¬сторонней реакции японской общественности на культуру Запада в пе¬риод становления национального самосознания помогает лучшему пони¬манию закономерностей развития современной идеологии и культуры Японии. Сложность и многозначность проблем, связанных с изучением столкновения двух разных культур, побуждает исследователей система-тически обращаться к истории процесса экономических, политических и социальных преобразований в Японии, катализатором которого явились контакты с буржуазными государствами.
Другой вопрос, который необходимо рассмот¬реть, касается соотношения традиций и инно¬ваций в развитии общественной мысли Японии 60— 80-х годов ХIХ в. До начала 70-х годов XX в. в вос-токоведной литературе существовало мнение, что про¬цесс модернизации стран Востока, в том числе и Япо¬нии, влечет за собой быстрое и необратимое разруше¬ние традиционных структур во всех сферах жизни об¬щества.
В течение нескольких лет древняя столица Японии Киото прилагает все силы, чтобы сохранить институт гейш - одного из ярких и самобытных феноменов национальной культуры. Этой весной в квартале Гион, традиционном месте обитания гейш, состоялся дебют двух десятков новых "майко" - учениц гейш.
Ученые всего мира рассматривают институт гейш как культурное наследие. В то же время отдельные ученые склоняются к тому, что это – профессия.
В настоящее время можно говорить только о том, что институт гейш не процветает, а выживает. Сейчас многие "ретэй" - рестораны в сельской местности, посылают молодых девушек в Киото, чтобы они стали майко, однако большинство из них оставляют школу прежде, чем становятся настоящими гейшами. ....

Пән: Қазақ тілі (Т2)
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2
Сабақ тақырыбы:"Менің отбасым" туралы постерлер
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме)2.2.1.1 Өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөз және сөз тіркестерін дұрыс дыбыстап айту.
2.4.1.1 Заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, берілген иллюстрация бойынша өзара байланысқан сөз тіркесін және сөйлем (3 сөйлемнен кем емес) жазу.
Сабақ мақсаттары:Барлық оқушылар: мұғалімнің көмегімен іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөз және сөз тіркестерін дұрыс дыбыстап айтады, берілген иллюстрация бойынша өзара байланысқан сөз тіркесін және сөйлем (3 сөйлемнен кем емес) жазады.
Көптеген оқушылар: өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөз және сөз тіркестерін дұрыс дыбыстап айтады, заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, берілген иллюстрация бойынша өзара байланысқан сөз тіркесін және сөйлем (3 сөйлемнен кем емес) жазады.
Кейбір оқушылар: өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөз және сөз тіркестерін дұрыс дыбыстап айтады және еркін қолданады, заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, берілген иллюстрация бойынша өзара байланысқан сөз тіркесін және сөйлемдерді (3 сөйлемнен кем емес) жүйелілікпен жазады.....

Развитие народного хозяйства и промышленности диктует необходимость совершенствования электроэнергетики: создания экономичных надежных систем электроснабжения промышленных предприятий, систем автоматизированного управления электроприводами и технологическими процессами. Важнейшие задачи, решаемые энергетиками и энергостроителями, состоят в непрерывном увеличении объемов производства, в сокращении сроков строительства новых энергетических объектов и реконструкции старых, уменьшении удельных капиталовложений, в сокращении удельных расходов топлива, повышении производительности труда, в улучшении структуры производства электроэнергетики. На протяжении восьмидесяти лет электроэнергетика развивалась и функционировала как общенациональная монополия. Каждая республика бывшего союза являлась интегрированной частью единой энергетической системы (ЕЭС). В1991 году начался процесс децентрализации и дезинтеграции ЕЭС и электроэнергетики, начался процесс реформирования отрасли. Но несмотря на это электрическая энергия, как и прежде остается наиболее универсальной формой энергии. Она также служит основой технического прогресса во всех отраслях народного хозяйства.
Основными потребителями электрической энергии являются промышленность, транспорт, сельское хозяйство, коммунальное хозяйство городов и поселков. При этом на промышленные объекты приходится более семидесяти процентов потребления электроэнергии.
Электроэнергия применяется буквально во всех отраслях народного хозяйства, особенно для электропривода различных механизмов, а в последние годы и для различных электротехнологических установок, в первую очередь для электротермических и электросварочных установок, электролиза, электроискровой и электрозвуковой обработки материалов, электроокраски.
Большую группу электроприемников составляют приводы общепромышленных механизмов, применяемые во всех отраслях народного хозяйства: подъемно-транспортные машины, поточно-транспортные системы, компрессоры, насосы, вентиляторы.
Электрическая энергия является основным видом энергии, применяемой в цветной металлургии, поэтому развитие цветной металлургии неразрывно связано с развитием электроэнергетики.
Разработкой и внедрением новых видов электрооборудования и систем электроснабжения для цветной металлургии занимается ряд научно-исследовательских и проектно-конструкторских институтов, выпуск электрооборудования производится на специализированных заводах с учетом специфики его использования.
В настоящее время быстрыми темпами развивается производство для цветной металлургии крупных электрических машин и электромашин малой мощности, электрической аппаратуры напряжением до 1000В и выше 1000В.
Для обеспечения подачи электроэнергии в необходимом количестве и соответствующего качества от энергосистем промышленным объектам, установкам, устройствам и механизмам служат системы электроснабжения промышленных предприятий, состоящие из сетей напряжением до 1000В и выше и трансформаторных, преобразовательных и распределительных подстанций.
Передача, распределение и потребление выработанной энергии на промышленных предприятиях должны производиться с высокой экономичностью и надежностью. Для обеспечения этого энергетиками создана надежная и экономичная система распределения электроэнергии на всех ступенях применяемого напряжения с максимальным приближением высокого напряжения к потребителям.
В системе цехового распределения электроэнергии широко используют комплектные распределительные устройства, подстанции и силовые токопроводы. Это создает гибкую и надежную систему распределения, в результате чего экономиться большее количество проводов и кабелей. Широко применяют совершенные системы автоматики, а также простые и надежные устройства защиты отдельных элементов системы электроснабжения промышленных предприятий.
Основной задачей проектирования объектов электроснабжения является обеспечение высокой степени надежности и экономичности их. Проектирование электроснабжения промышленных предприятий ведется с учетом использования новейших достижений науки и техники. Проектирование электроснабжения осуществляется в три стадии: технико-экономическое обоснование, технический проект, рабочие чертежи. Сооружаемые электроустановки должны обеспечить безопасность эксплуатации, надежность и экономичность. При проектировании эти показатели достигаются с помощью технико-экономических расчетов. ....

Гипотрофия.



Көбінетуаболған гипотрофиякездеседі,оның себебі анасыныңсоматикалық және гинекологиялықаурулары, ата-анасыныңзияндыәдеттері "алкоголизм, темекі шегу”,өндірістік зияндылықтар болуы мүмкін.



Жүрепайдапайдаболғангипотрофияныңнегізгісебептері:



Алиментарлық фактор-баланыдұрыстамақтандырмау-керектімөлшерден аз беру немесетамақтыңсапасыныңнашарболуы.


Инфекциялық фактор-баланыңжиіауыруы, әсіресе ас қорытумүшелерініңауруларында.


Баланыңкүтімініңнашарболуы.


Тұқымқуалаушылыққабейімділік.


Клиникасы. Денесалмағыныңкемудәрежесінебайланыстыгипотрофияның 3 дәрежесі бар:



І Дәрежесі-салмағыныңмөлшерденкемдігі 10-20%, теріасты май қабатықарнындааздапкеміген, тәбетіжаманемес, терісісәлбозғылт. Терініңсозылғыштығытөмен, психикалықдамуыжасынасәйкес. Бұлдәрежедегігипотрофияныбайқауқиын, сондықтанауқытындаемделмейқалады .
.....

Нұрлыбай көзі кіртиіп, қабағын тыржитып, үстеліне сүйеніп бірсыпыра салбырап тұрды да, барқытпен көмкерілген жұмсақ үстелге сылқ етіп отыра кетті.

Нұрлыбайдың жазу үстелі қай қызметкердікінен болса да артық. Қызметкер дегенің нақа бір шаруашылық орнында істеп, соның бір еңбек сіңіріп кетейін дегені болмаса, көбі жазу. Үстелін жөндеуді білмейді ғой. Қызметкерлерің былай тұрсын, күндіз-түні жаумен айналысатын жазушылардың көбі де ақсақ үстелден қол үзе алмай жүр. Далада өскен қазақ баласы, нақа бір кент әйеліне үйленгені болмаса қала тұрмысын бір жөндей қоя ма?

Нұрлыбайдың өзгешеден бір артықшылығы — осы жазу үстелін жөндегендігі. Жөндегенде — нағыз оңдысы, сырлап тастаған тартпалы үстел.

— Үстелің онды екен, — деп қызығушы болса:

— Осында бір таныс жігіт бар еді, соның істеп бергені... Керек болса, істетіп берейін, - деп жымыңдайды.

Сөйтіп, Нұрлыбай арқылы әлгі «шебер жігіт» басқада қызметкерлермен танысып, араласып кетеді. Шебер жігіттің түпкі тілегі де осы қызметкерлерге араласу болғандықтан, ол Нұрлыбайға істеп берген үстелінің басы толықтанды деп біледі. .....

(Мектеп шәкірті үшін жазылған).

Халқымыздың бойында жинақталған асыл мұраларымызды еске алып отырсақ, олардың бізге қымбат әрі қастерлі екендігін ұға түскендей боламыз. Сондай қасиетті ұғымдар ол өз халқыңның тілі, тарихы, салт-дәстүрі тағы басқалар болмақ.

Менің ана тілім – қазақ тілі. Оның ғасырдан ғасырларға жасап келе жатқан бай мұрасы бар екендігі бізге белгілі. Халқымыз – ежелден-ақ тіл өнеріне аса ден қойған халық. Тіпті ұлтымызда асыл ана тілімізге арналған мақал-мәтел, түрлі нақыл сөздер де көптеп кездеседі. Халқымыз, мысалы, «Өнер алды – қызыл тіл» деп, тіл өнерін аса жоғары бағалады. Сондықтан да сол кезеңде тіл өнерін биік меңгерген адамдарды шешен деп құрметтеген еді. Тарихымызда мұндай би-шешен тұлғаларымыз аз болмаған. .....

Кіріспе
XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басы кезінде қазақ қоғамының даму процесінде тұтас халықтық сана ояна бастады. Бұл кезде ақын жазушылар біріншіден, қазақ қоғамында жаңа бір заманның туа бастағанын бағалай алса, екіншіден, ілгері талпынудың жалпы қоғамдық сипат алғандығын сезеді.
XIX ғасырдағы көп ақындармен салыстыра қарағанда XX ғасырдың бас кезіндегі қазақ ақын жазушыларының бәріне дерлік тән ерекшелік бұлар өзге көршілес халықтардың мәдениет пен өнер саласында қазақ халқынан әлде қайда ілгері кеткендігін ерекше тақырып етіп жырлады. Мұнда олар Шортанбай мен Әбубәкір сияқты сол халықтардың мәдениет пен өнер жаңалықтарын жек көру тұрғысынан емес, керсінше олардан үйрену, үлгі алу тұрғысынан мәселе көтерді, қазақ халқының мәдени мешеу дәрежеде отырғанына жанымен қиналды. Бұл салада қазақ ақындарының көбі білім мен өнерді орыс қауымынан үйрену керек екендігін, олар ғылым, білім саласында көп ілгері кеткендігін атап, шығармаларына арқау етті. Бұл тілек барлық ақынның арманына айналды. Осы тілекті жүзеге асыруға бар ақын өз шамасынша ізденді, еңбек етті.
Бірсыпыра ақындар өз шығармаларында қазақ халқын надандықта қалдырып келген не нәрсе деген сұраққа жауап іздеді, надандықтың шектен асқан сорақы көріністерін суреттей отырып, олардың осы жолдан шығуының себебін өнер- білімнен іздеді. Соның бірі Ғұмар Қарашев.
Қысқа ғұмырында надандықтың торын бұзып шығып, ауыл молдасынан қоғам қайраткері дәрежесіне көтерілген Ғұмар Қарашев - XX ғасырдың басындағы тұлғалы қазақ ақындарының бірі. Қаламгерлердің біреуі оны зор ақын десе, екіншісі көрнекті қайраткер деген баға береді. Екі пікірдің де қисыны бар. Ғұмардың көптеген ақын жазушылардан ерекшелігі- өз заманының саяси қайраткері, ақыны, философы, педагогы болуында. Ол- туған халқының назарынан елу жыл бойы тыс қалып, атына қара күйе жағылып, шығармалары "кілтке салынып", жазықсыз аластатылған аяулы халық перзенті.
Ғұмар Қарашұлының өз өмірі де жарқын болашақ халқының жарқын болашағы мен бақыты үшін арпалыспен өтті. Оның баға жетпес мұралары да талай соққыға ұшырап келеді. Ол - заманның басты мәселелерін жырлап, елінің сол тұстағы міндетерін толғаған ақ ниетті адал жан. Ғұмар Қарашев- қазақ газеттерін ұйымдастырушы ретінде танылып, сол газетте жарияланған танымдық мәні зор мақалалармен көрінген алғашқы қазақ публицистерінің бірі. Осы орайда біз 1958 жылы Англияда жарық көрген "Орта Азия" әдебиеті атты жинақтағы ағылшын ғалымы Томс Виннердің "Ғұмар Қараш″ деген мақаласында: "Қазақ халқының ұлттық дәстүрі мен ислам мәдениетін жырлаған ақын жазушылардың бірі – Ғұмар Қараш араб, парсы, шағатай, татар әдебиетімен діни мектептің қабырғасында жақын танысқан”[1,3],-деп көрсетеді. Осы мақала Ғұмар Қараштың өз дәуірінің айнасы болғандығын дәлелдейді.....

ЖЕР ТОБЫНЫҢ ҒАЛАМШАРЛАРЫ
Өздерінің физикалық сипаттарына қарай ғаламшарлар — Жер тобы ғаламшарлары және алып ғаламшарлар деп екі топқа бөлінеді. Біз екі топтағы ғаламшарлардың да негізгі ерекшеліктеріне шолу береміз, оның негізінде сендер әрбір ғаламшарларға сипаттама бере алатын боласыңдар.
1. Жер тобы ғаламшарларының жалпы сипаттамасы. Жер тобына жататын ғаламшарлар — Меркурай (36-сурет), Шолпан (37-сурет), Жер (38-сурет), Марс (39-сурет) — олардың көлемдері мен массалары үлкен емес (VI қосымшаны қар.), бұл ғаламшарлардың орташа тығыздықтары судың тығыздығынан бірнеше есе асып түседі; олар өз осьтерінен баяу айналады; олардың серіктері де аз (Меркурий мен Шолпанда мүлдем жоқ, Марста — екі кішкентай, ал Жерде — біреу).
Жер тобы ғаламшарларының ұқсастықтарымен қатар шамалы айырмашылықтары да бар. Мысалы, өзге ғаламшарлармен салыстырғанда Шолпан өзінің осінен Күнді айнала қозғалатын өз бағытына қарама-қарсы бағытта, әрі ол Жерден 243 есе баяу айналады (Шолпандағы жыл мен тәулік ұзақтығын салыстырыңдар).....