Қоғамды ақпараттаңдыру деп басқарудың және ақпаратты өңдеудің компьютерлік жүйелерінде (БАӨКЖ) қолданылатын классификациялау мен техника-экономикалық ақпаратты кодтаудың, құжаттаудың унификацияланған жүйелерінің және ақпараттар массивінің бірыңғай жүйесінің жиынтығын айтамыз.
БАӨКЖ қоғамды ақпараттаңдырусы мәліметтердің, мәліметтерді сипаттау тілдерінің, ақпараттық массивтерді өңдеудің программалық құрылғыларының, сондай-ақ оларды ұйымдастыру, сақтау, жинақтау әдістерінің жиынтығы болып табылады. Осы орайда, қолданушыға жүйенің функционалды есептерін және анықтамалық ақпаратын шешу процессінде барлық керекті ақпарат шығысы Қоғамды ақпараттаңдырусыз етіледі.
БАӨКЖ – де жүйенің толығымен тиімділігі мәліметтерді ұйымдастыру мәселелерін тиімді шешуінен туындайды. Бірақ, жүйенің күрделілігіне, жүйеде шешілетін есептер санының өсуіне, техникалық және программалық құрылғылардың жетілуіне байланысты жүйеде мәліметтерді ұйымдастыру мәселесі күрделіне түседі.
Мәліметтерді формалды сипаттау әдістері мен құрылғыларының жиынтығы, программалық құрылғылар, мәліметтер массивтерін құрастыру мен іске асырудың ұйымдастырылған принциптері Қоғамды ақпараттаңдыруны (АҚ) құрайды. АҚ құрамына:
- БАӨКЖ функционалды көмекші жүйелерінде (подсистемы) есептер жиынтығын шешуде қолданылатын ақпарат құрамы, яғни ақпараттық бірліктер (хабарламалар) тізімі;
- ақпарат құрылымы және оны түрлендіру заңдылықтары, яғни хабарламаны «кіріс-жүйе-шығыс» тізбегі түріне түрлендіру ережелері;
- ақпарат қозғалысының сипаттамалары, яғни ақпараттық ағындар көлемінің және интенсивтілігінің сапалық бағалары, құжаттар маршруттары, құжаталмасу сұлбалары, хабарламаларды түрлендірудің ықтималдық-уақыттық сипаттамалары;
- ақпаратты түрлендіру әдістері, оның құрамына іріктеуді, есептер жиынтығын және функционалды АБЖ-нің ерекше есептерін ақпаратпен Қоғамды ақпараттаңдырусыздандыратын сұлбалар жатады.
Толығымен қарастырғанда, БАӨКЖ АҚ функционалды, құрылымды, трансформаторлы және методологиялық аспектілермен сипатталуы мүмкін.
Функционалды аспект. АҚ сипаттаудың функционалды аспектісі БАӨКЖ әртүрлі есептерін шешуде ереулі орын алады. АҚ келесідей функцияларын ажыратады: аңду (функция слежения), өңдеу жадысы және ақпаратты үйлестіру (распределение). Аңду функциясы объектіні басқару үшін іріктеу, ақпаратты қабылдау және жіберу қызметтерін атқарады. Аңду тұрақты, периодты, оперативті, кешігулі, болжаулы болуы мүмкін. Жады функциясы жүйеде ақпаратты сақтау, іріктеу, сорттау, орналастыру, жаңарту, іздестіру және ақпаратты ұсыну қызметтерін атқарады. Өңдеу функциясы ақпаратты логикалық түрлендіру қызметімен, ал үйлестіру функциясы басқару иерархиясы деңгейлері бойынша ақпаратты жеткізу қызметімен қамтылған. ....

Балықтан және балық емес тағамдық өнімдердің сапалы, эпидемиологиялық жағынан қауіпсіз болып шығарылуын нұсқау бойынша бақылап отыру керек.
Дайын өнімнің сапалылығын микробиологиялық жағынан қарағанда белгілі дәрежеде өндірістің санитарлық деңгейіне байланысты болып келеді.
Нұсқауда кулинарлық, тұзды өнімнің, белоктық өнімдердің және балдырлардың қайта өндірілу өнімінің санитарлық­микробиологиялық бақылауы көрсетілген болуы қажет.
Өндірістің санитарлық жағдайының деңгейінің технологиялық процестің дұрыстығын, өнімді өндіру кезіндегі бұзылуларды анық көрсетуге көмегін тигізеді.
Санитарлық-микробиологиялық бақылаулар негізгі және қосымша деп екіге бөлінеді.
Негізгі санитарлық-микробиологиялық бақылау өнімді бақылау және өнімнің санитарлық жағдайын қамтамасыз етеді.Ол систематикалық, өндірістік лабораториялардың бактериологтарымен санитарлық эпидемиологиялық қызмет жүргізеді.
Ал өнімнің қосымша микробиологиялық бақылауы дайын өнімнің жоғары обсементтік жағдайда болғанда лаборатория меңгерушісінің шешімімен, санитарлық­ микробиологиялық көрсеткіштер бойынша аға бактериологтың шешімі бойынша жүргізіледі.
Жоғары дайын өнімді алу үшін өндірістік орындар Мемлекеттік санитарлы органдар шартарына сүйенеді.
Микробиологиялық бақылауда оның қандай өнім алуына байланысты мезофильді аэробты және факультативті анаэробты микроорганизмдер (МАФАнМ), ішек таяқшасының бактериалық топтары (ІТБГ) коли формалы сары түсті стафилакокктар сульфидтейтін клостридиялар, ашытқы саңырауқұлақтары мен ашытқылар, протей туысының бактериялары, патогенді микроорганизмдер, сонымен қатар сальмонеллалар мен вибриондар.
Микробиологиялық бақылаудан басқа күнделікті шикізат пен қосымша материалдарды бақылап отырады, және нағыз құрылымға сай өндірістің санитарлық жағдайын сақтайды.
Құрал­жабдықтардың, инвентарға, цехтағы тазалыққа, дезинфекциялайтын заттармен пайдаланатын шикізат пен қосымша материалдардың сапасына кезекші шебер жауап береді.
Санитарлы-микробиологиялық қорытындыларды кезекші мастерге ол лабораторияның басқарушысына және өндірістің қол астындағы жұмысшыларға жеткізіледі, олар өз кезегінде өндірістің санитарлық және технологиялық деңгейін жоғарылатуға ат салысады.
Нұсқауда бактериалдық тұқымдануына қор матифтері жүргізіледі: шикізатқа жартылай фабрикаттарға, қосымша материалдар, дайын өнімнің, бақылау периодтылығына микробиолигиялық анализ әдістеріне және кейбір жеткіліксіздікті жояды.
Өндірістің санитарлық жағдайын сақтау.
Нормалар мен өндірістік санитарлық жағдайдың сақталуы қатерсіз бүтін өнім алудың ең бір және негізгі шарттары болып табылады.
Санитарлық режимнің бірқалыпты сақталуы, дезинфекция мен санитарлық талаптарды жүргізу тәсілдері соның ішінде санитарлық-микробиологиялық жұмыс басталар алдында және санитарлы өңдегеннен кейін күнде бактериолог өндірістің санитарлық жағдайлары мен эффективтілігін қадағалап отырады. ....

Пән: география
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Гидросфера тарауы
Сабақтың тақырыбы: Су қорларының шаруашылықтағы маңызы
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары:(оқубағдарламасынасілтеме)-су қорының шаруашылықтағы маңыздылығын түсінеді.
-тақырыптық карталар мен сызбалар пайдалану,су ресурстарымен қамтамасыз етілуді талдау жасайды;
Сабақ мақсаттары: -су қорының шаруашылықтағы маңыздылығын түсіну.
-тақырыптық карталар мен сызбалар пайдалану,су ресурстарымен қамтамасыз етілуді талдау;
-су ресурстарының қорын сақтауды шешу жолдарын ұсыну;
-су ресурстарының маңызын білу......

Мясной подкомплекс является важнейшей составной частью АПК Казахстана и одним из самых крупных сегментов продовольственного рынка как по емкости (объем продаж и покупок, число продаваемых товаров), так и по числу участников. Особая роль рынка мяса и мясных продуктов определяется не только значительными объемами производства и потребления этой группы продуктов в стране, но и их значимостью как основного, наряду с молоком и молочными продуктами, источника белков животного происхождения в рационе питания человека.
Мясо можно рассматривать как перспективное сырье для производства функциональных продуктов.
Для того, чтобы организм человека мог успешно противостоять стрессам и различным нагрузкам, необходимо постоянно восполнять затраты энергии и компенсировать дефицит отдельных нутриентов. Пища должна содержать достаточное количество белков, углеводов, полиненасыщенных жирных кислот, липотропных веществ, быть богата калием, и при этом следует соблюдать принципы сбалансированности рациона. Значительная доля компонентов должна быть животного происхождения.
С мясом в организм человека поступают необходимые для жизни минеральные вещества, микроэлементы и витамины, или нутрицевтики. Термин «нутрицевтики» впервые был введен в 1989 г. и характеризовал «пищевые продукты или их части, оказывающие лечебное действие или полезное для здоровья действие, включающее профилактику и лечение заболевания». К числу нутрицевтиков мясного сырья, придающих ему функциональные свойства, относятся пищевые волокна, витамины, минеральные вещества (железо, цинк, селен и пр.), жирные кислоты (омега-3, конъюгированные жирные кислоты); биоактивные пептиды, микроорганизмы и продукты их жизнедеятельности с пробиотической активностью; природные антиоксиданты и т.д.
Одним из классических примеров нутрицевтиков являются аминокислоты. Например, триптофан используется как лекарство во многих клинических ситуациях. Известны иммуномоделирующие свойства аргинина. Он препятствует образованию тромба и способствует улучшению состояния человека после хирургического вмешательства, травм и повреждений тканей. Ученые единодушны в оценке положительного действия глутамина для облегчения клинических состояний, связанных с диабетом, а также как кардиозащитного препарата, способствующего предотвращению накопления лактата в миокарде.
Содержащиеся в мясе микро- и макроэлементы (железо, цинк, селен и пр.) наряду с витаминами также являются незаменимыми элементами, входящими в состав ферментов. ....

Пән: Биология
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Координация және реттелу
Сабақтың тақырыбы: Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы (аймақ, дисклер, саркомерлер, актин, миозин ) 1-сабақ
Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары: 10.1.6.1 көлденең жолақты бұлшықеттердің ультрақұрылымын зерттеу
Сабақ мақсаты: • көлденең жолақ бұлшықет құрылысын сипаттау;
• миофибрилла құрылымы зерттеу ....

Пән: Биология
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері
Сабақ тақырыбы: Адам – экожүйенің бір бөлігі. Антропогенді фактор. 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): адам мен экожүйе арасындағы қарым-қатынастарды сипаттау
Сабақ мақсаттары: адам – экожүйенің біртұтас бөлігі екендігін түсіну;
адамның экожүйеге жағымды әсерін түсіндіру және сараптау;.......

Апокринді тер безі (көне грекше: glandula sudorifera аросrіпа; көне грекше: glandula — без + көне грекше: sudorifera — тер + көне грекше: арех — төбе + көне грекше: krinos — бөлемін) — солін апокринді секреция арқылы бөлетін тер безі......

Асанбек ауырып әл үстінде жатыр дегенді есіттім. Ойыма әр нәрсе түсіп, оның үйіне мұңая келдім.

...Бес-алты бала ортаға алып тигені мені, тимегені жерді ұрып жатқанда атқа мініп бір жақтан келе қалған кісінің «қойыңдар, тез!» деген әмірлі дауысы сабап жауып тұрған бұршақ бұлтын қуып әкеткен желдей үстімдегі тарс-тұрс жұдырықты сейілтіп сала берді. Жұдырығын маған ең соңынан тағы бір сілтеп қалған қара шұбар баланы атынан түскен кісі жауырынынан ұстап жұлқа тартып итеріп жіберді. Бетіне қарасам ат жақты, аққұба кісі екен.

— Ақымақ! Сенің надан әкеңді байлардың жаласынан ажыратып соттатпай қалған осы Балбақтың әкесі еді ғой.

Бағанадан бері өз әлімше тырысып, бой бермей, «алтауына болмай» тұрған менің мына сөз жүйемді босатып жіберді. Жылап қоя бердім. Жетімдердің көпшілігі-ақ шынығып, мықты болып өседі, бірақ мен әлжуаздау едім. Өздерінің мені жүндей түтетініне көздері жеткен алтауы асықпай қолға алған жағдайы бар еді, енді бәрі де үндемейді. Кейбіреуінің ашуы шықпай аузы бұртиып, кейбіреуі төсегіне отырып қойған баладай тыштиып қызарып, енді бірінің түйілген кішкентай жұдырығы әлі де жазылмай тұр. Кісі менің қасыма келіп, арқама қағып жұбатты.

— Қоя ғой, шырағым, әлі-ақ адам болып кетесің— деді ол. Ал балаларға қарап ақыл айта, жекіңкірей сөйледі......

Мылтықбай екеуміз «Баһор» ресторанында отырмыз. Лыпыл қаққан даяшы қыз бұйырған тағамымызды лезде жеткізді. Күміс тостақтағы чахохбилидің жұғымды исі танауымызды делдитіп барады. Әсте, грузин халқының тамағы болса керек. Қалай дайындайтынын кім білсін, әйтеуір, буы бұрқырап мұрнымыздың астында тұр. Шанышқы, пышақты қолға алып, үстіне төне түстік. Қызылкүрең гарнирінің қоюлығы — быламықтай. Түйір-түйір дүниелердің не зат екенін ажырату өте қиын. Және оның бетін майға қуырылған жұқа капустамен қалқалап қойыпты.

— Мылтеке, мынау тауықтың мойны емес пе?— дедім мен, сұрақ белгісі сықылды затты бос ыдысқа салып жатып.

— Ойбай, Шілтеке, мынау, тауықтың қанаты ғой,— деп ол маған үтір белгісіне ұқсас нәрсені көрсетті.

Біздің ыдысымыздан тауықтық біресе сирағы, біресе басы, бөтеге-бүйрегі шығып жатты.

— Мылтеке, әтештің сирағынан жоғары таманын не дейтін еді, осы? .....

Маңғыстау- киелі түбек, тұнып тұрған тарих .Киелі түбектің киесі неде, алыстан ем іздеп келушілер әулие Бекеті пір тұтады, ол қайдан келген қасиет, төңірегі тола жазу даланың қандай адуынды дастан жырлары бар, құндылығы рухани жаңғыртылып жүрме? Бұл сансыз сауалдардың жауабын жіпке тізгендей жеткізейін мен.

Өлкеміздің ғұлама жазушысы Әбіш Кекілбаев айтқандай, Маңғыстау - ашық аспан астындағы ашық мұражай сандығы.Өйткені, өлкеге табан тіреген әрбір жолаушының жолдасы әуелі Алла кейін, Пір Бекет рухы әулиелер қолдаған қасиетті мекен.Әйтсе де, қадір-қасиетін ешкім дөп басып айта алмайды.Анығы Бекет атаның ислам дінін тарату мақсатында Мекке-Мединеден шығып, Маңғыстау жерінде мәңгілік қалып қойған деген аңыз бар.360 әулиенің қандай керемет жасағаны жөнінде де нақты дерек жоқ.Әйтеуір,аңызақ желі шипасын беріп, қапырық даласы дертіне дауа болған. Сол арқылы кісілер рухани дүниесіне азық алады,құлағының құрышы жыраулар үнімен көмкеріледі.Көзін көргендер кіші жүз руы Адайдың ұраны да Бекет деседі. Адай десе көпшілігі үрке қарайтын халық,әлі күнге дейін, Маңғыстауды қаһарлы мінезімен қабылдайды.Міне, біздегі мінездік қасиет қайсарлығымен мықты.Нәтижесінде, елмен елді татулыққа біріктіріп,экономика бастауы болған Ұлы жібек жолы да осында жатыр.Діни, ғимараттар мен қырдағы Пір Бекет, ойдағы Саназар бастаған 360 әулиенің қасиеті де елге аян.Оларға өзге өңірлерден келіп табынушылар көп.Маңғазды елдің қасиеті де осында.Сонысымен құнды да құтты мекен!

.....