Педагогикалық ұғымдар арқылы педагогика құбылыстарын, олардың өзара байланысын танимыз. Педагогикада "Мақсат", "Құрал", "Тәсіл", "Даму" және "Қалыптасу" сияқты ұғымдар да кездеседі. Олар барлық ұғымдарға ортақ ұғымдар.
Педагогикалық ұғымдардың бірі - тәрбие. Тәрбие ересек адамдардың балаларға ықпал жасауы деп түсінушілер де бар. Олар баланы пассивті объект түрінде қарастырады. Ондай жағдайда ол педагогикалық процестің субъектісі бола алмайды, яғни өздігінен ойланып, белсенді іс-әрекет жасау рөлін атқармайды. Бұл бір жақты анықтама.
Тәрбие баланың өздігінен табиғи және еркін дамуы үшін жасалатын жағдай деп анықтама берушілер де кездеседі. Олар балаға толық ерік беруді талап етеді. Сөйтіп тәрбиенің ролін бүркемелеп, елеусіз қалдырады.
Кейбіреулер тәрбиені практикалық тұрғыдан бір-жақты жалаң тәжірибеге сүйеніп түсіндіреді. Оларды прагматиктер дейді. Олар баланы жұмыс қалпына бейімдеуді талап етеді. Бала өзінің күнін көруге пайдасы бар білімді, іскерлікті және дағдыны ғана меңгеруі қажет. Осыдан барып бала жеке басының қамын ойлап өзімшілдік мүддесін қанағаттандырады деп дәлелдейді. ....

Радиация латын тілінде радиус-сәуле деген сөз.
Радиацияға күнің сәулесі, ғарыштық сәуле, Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шығаруы және жасанды радиоактивті изотоптар жатады.
Ғарыштық сәулелері және Жердің радиактивтік заттарының сәулеленуі табиғи радиациялық фон құрады. Табиғи радиациялық фон Жер бетіндегі бүкіл тірі жәндіктерге, жануарларға, адамға және өсімдіктерге әсерін тигізеді. Оны зерттейтін ғылым саласын гелиобиология дейді.
Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шағаруы барлық химиялық заттарға байланысты болмайды. Әр түрлі элементтердің табиғи 50 радиоактивті изотобы бар. Көпшілік элементтердің тек біразы ғана радиоактивті. Кейбір химиялық элементтерде тұрақты изотроптар жоқ, олар түгелдей радиоактивті, мысалы, уран, торий, радий, полоний және т.б. Бұлардың атомдарының ядросы өздігінен ыдырап, гамма- кванттың және корпускулярлық сәуленеді.....

Отбасы – ежелден қалыптасып қана қойған жоқ, сонымен бірге қоғамның әлеуметтік құрылымының негізгі элементтерінің біріне айналды. Отбасы ерлі-зайыптылардың арасындағы, ата-ана мен балалар арасындағы, басқа да туыстық тұрпаттағы қарым-қатынастарды негіздей отырып, өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастардың дамуына орай қоғаммен, мемлекетпен органикалық байланыста болады.
Отбасында пайда болып, тұрақты орныққан әлеуметтік жағдайды сараптау, оның мән-мазмұнын ашу, сонымен бірге сол ортадағы әке мен шешенің, олардың ұрпақтарының алатын орнын, рөлін, отбасының ішкі құрылысын, атқаратын функциясын және т.б. зерттеу әлеуметтану ғылымының алға қояр аса маңызды талаптары.
Отбасы – белгілі бір әлеуметтік нормалар, санкциялар, мінез-құлық (жүріс-тұрыс), құқық және міндеттер үлгілермен, ерлі-зайыптылар, ата-аналар мен балалар арасындағы қарым-қатынастарды реттеушілікпен сипатталатын әлеуметтік институт болып табылады.
Сонымен қатар отбасы – некеге немесе қаны бір туыстыққа негізделген, ал оның мүшелері тұрмыстың ортақтығымен өзара жауапкершілікпен және өзара көмек көрсетумен байланысқан шағын топ. Неке отбасындағы қатынастарды қалыптастырушы болып саналады.
Некенің маңызды принциптері бар. Олардың қатарына жар таңдау еркіндігі, сүйіспеншілік , өзара сыйластық, т.б. жатады.
Қоғам некелік байланыстардың нығаюына, отбасының тұрақтылығына мүдделі. Мемлекет отбасына өзінің отбасы және неке туралы заңдарымен ықпал етіп, отбасы мүшелерінің бір-бірімен және олардың қоғаммен, мемлекетпен қарым-қатынастарын реттеп отырады.
Отбасы көптеген қоғамдық ғылымдардың: әлеуметтанудың, экономиканың, құқықтанудың, этнографияның, психологияның, педагогиканың, саясаттанудың және демографияның зерттеу объектісі болып саналады. Оладың әрқайсысы өз пәндерінің ерекшеліктеріне орай отбасының өмір сүруі мен дамуының ерекше жақтарын жете зерттеп қарастырды. Мысалы, әлеуметтану отбасына талдау жасағанда ең алдымен оны некенің негізінде құрылған және белгілі бір әлеуметтік қызметтерді атқарушы әлеуметтік институт ретінде қарастырады, сөйтіп некенің тұрақты немесе тұрақсыздығының себептерін және отбасын нығайтудың жолдарын зерттеуге көңіл аударады. Осыдан келіп әлеуметтік институт пен шағын әлеуметтік топтың белгілерін өз төңірегіне жинақтаған отбасының пайда болуы, оның өмір сүруі мен дамуы заңдылықтарын зерттейтін әлеуметтанудың тағы бір саласы – отбасы әлеуметтануы қалыптасты. ....

1. Ән ұран 4
2. Елім менің 6
3. Жерім менің 7
4. Атамекен 8
5. Отаным- Қазақстан 9
6. Атамекен 10
7. Туған ел 11
8. Отан 12
9. Қазақстан-қыран далам 13
10. Ақ көгершін 14
11. Сарбаздар 15
12. Әлия 16
13. Қазақстан 17
14. Елімізді сүйеміз 19
15. Батыр Бауыржан 20
16. Отырардағы той 21
17. Сәлем саған туған ел 23
18. Гулденген Қазақстан 24
19. Қазақ елі 25
20. Арман қала –Астана 26
21. Егемен елім 27
22. Родина моя 28
23. День Победы 29 ....

Педагогика әуел бастан-ақ балалар тәрбиесі жайындағы ғылым болып қалыптасқан. Тәрбие жайындағы белгілі мәліметтер адам баласының тәрбиесіне сүйенеді. Алғашқы қоғамдағы адамдардың тәрбие жөніндегі таным-мағлұматтары, дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары заман ағымына орай бір буыннан екінші буынға ауысып отырды. Адамзат қоғамының, ғылым -білімінің дамуына байланысты тәрбиенің шығуын, оның даму заңдылықтарын ғылыми жолмен түсіндірудің қажеттігі туды. Осындай өмір, ғылым елегінен өткен мәліметтерді пайдаланып, педагогика адам тәрбиесіне қатысты мәселелерді жан-жақты түсіндірудің ғылыми және әдіснамалық жолдарын қарастырады.
Кейінгі кезде педагогиканы тек қана мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды зерттейтін пән деген ұғым шеңберінен шыға алмаушылық та бар. Оның себебі, педагогика орта және жоғары дәрежелі білім беретін кәсіптік оқу орындарының жұмысы мен жұртшылық арасындағы тәрбие мәселелерін зерттеумен айналысқан жоқ. Ал педагогика пәні жайындағы талас пікірлер, оның тәрбиелік мүмкіндіктерін кеңейту мақсатында болмай, тек қана терминологиялық тұрғыда айтылып келеді. Өйткені, оқулықтар мен оқу құралдарында педагогика пәніне берілген әр түрлі анықтамалардың өзі авторлар арасында бірыңғай көзқарастың жоқ екенін көрсетеді. Әрине, термин жөніндегі мұндай талас пікірлер педагогика ғылымының дамуына игі әсерін» тигізбейді.
Қазіргі кезеңде тәрбиенің ықпал жасау өрісі орасан кеңейе түсуде. Осыған орай, педагогиканы тек қана балалар тәрбиесі жайындағы ғылым деп шек қою дұрыс болмайды. Педагогиканың ғылыми таным саласы — тәрбие. Педагогика қоғамдық өмірдегі тәрбиенің мәні мен рөлін анықтайды. Сондықтан педагогика жалпы адам тәрбиесі жайындағы ғылым. Ал тәрбие — жастарды әлеуметтік өмірге және еңбекке даярлау, оларға қоғамдық-тарихи тәжірибені үйрету процесі.
Педагогика пәнін және оны зерттейтін салаларын толық түсіну үшін ең алдымен негізгі педагогикалық ұғымдарды қарастырайық.
Әрбір ғылымның өзіне тән тану саласы және ғылыми ұғымдары бар. Мысалы, философияда мұндай ұғымдарды болмыс, материя, қозғалыс, экономикалық теорияларда — қоғамның өндіргіш күштері мен өндірістік қатынастары, ал педагогикада — тәрбие, білім беру, оқыту жатады.
Ұғымдар (категориялар) — объективтік құбылыстарды, қасиеттерді және қатынастарды бейнелейтін ойлау формасы. Осымен бірге ұғымдар біздің санамыздың сатылары.
Педагогикалық ұғымдар арқылы педагогикалық құбылыстарды, олардың өзара байланысын танимыз. Педагогикада «мақсат», «құрал», «тәсіл», «даму» және «қалыптасу» сияқты ұғымдар да кездеседі. Бірақ, олар барлық ғылымдарға ортақ ұғымдар. Біз оларға да оқу, тәрбие тақырыптарына сәйкес тоқталамыз. ....

Әрбір ғылым өзінің дербес әдіснамасырн, зерттеу әдістеріон жасайды. Педагогиканың да өзіне тән ғылыми – зерттеу әдістері бара. Бұл әдістерді зерттеуші әрбір педагоикалыық құбылыстың ерекшелітеріне сәйкес қолданылады.
Тәрбие мен оқытудың нәтижесі тек қана мұғалімнің тиімді әдістері емес, ол оқушылардың қабілеттілігіне, жан – жақты дамуына және осы сияқты толып жатқан факторларға байланыстыо. Басқа да ғылымдарға (физика, математика, химия) қарағанда педагогикалық құбылыстарды зерттеудің өзіндік ерекшеліктері бар. Мысалы, дәл ғылымдар бойынша экспериментті қавлай жүргізуге болады. Егер бұрынғы жағдай ескеріліп, сол кеңдегі материалдар пайдаланылса, эксперименттің нәтижесі өзгермейді. Ал педагогика ғылымы бойынша эксперкментті қайлай жүргізу тиімді нәтиже бермейді. Себебі, педагогикалық зерттеудің объектісі — баланы тәрбиелеу. Сондықтан педагогикалық процесте және кейбір сыртқы факторлар (даму барысында оқушыларда пайда болатын өзгерістер, әлеуметтік және микроортада кездесетін түрлі жағдайлар және т. б.) әсер етеді.
Педагогика ғылымында қолданылатын зерттеу әдістеріне бақылау, әңгіме, мектеп құжаттары, оқушылардың жұмыстары, эксперимент және т. б. жатады.
Бақылау әдісі. Бұл педагогикалық мәселелерді зерттеуде жиі қолданылып жүрген әдістердің бірі. Бақылау деп әдеттегі қағдайда педагогикалық құбылыстарды қабылдау арқылы тануды айтады. Ғылыми бақылау арнайы жоспар бойынша жүргізіледі. Жоспарда бақылаудың мақсаты мен міндеттері, объектісі (сабақ, саяхат, лабораториядағы, шеберханадағы, оқу-тәжірибе учаскесіндегі оқушылардың жұмыстары), жүргізу әдісі мен техникасы дұрыс көрсетілуі тиіс.....

Саясаттану қоғамдық ғылымдар жүйесінде өз орны мен рөлі, өзіндік атқаратын қызметі бар ғылым болып табылады. Ол өзінше күрделі ғылым. Өйткені, оның дербес ғылым ретінде зерттейтін пәні және оның ауқымы туралы мәселелерде осы күнге дейін ортақ пікір қалыптаспаған. Мәселен, кей ғалымдар оны философияның бір саласы деп есептесе, екіншілері заң ғылымының, үшіншілері тарихтың, төртіншілері социологияның саласы деп айтуда. Бірақ, бұған қарамастан саясаттану ғылымы дүниежүзілік ғылыми сахнада академиялық пән ретінде, ғылым ретінде қалыптасып, кең өріс алуда. Сондықтан саясаттанудың өзі зерттейтін мәселесі, пәні бар дербес ғылым.....

РНҚ молекуласының құрылымы. ДНҚ мен РНҚ бірдей; мономерлі тізбек — нуклеотидтерден тұрады, сонымен қатар олардың арасында төмендегідей айырмашылықтар бар:
1. Олардың молекуласындағы қанттардың құрамы әр түрлі. РНҚ рибозадан құралған, сондықтан рибонуклеин қышқылы деп аталады, ал ДНҚ-ның құрамы көмірсудың дезоксирибозасынан тұратындықтан, дезоксирибонуклеин қышқылы деп аталады.
2. ДНҚ, мен РНҚ-ның құрамындағы аденин (А), гуанин (Г) және цитозин (Ц) бірдей, ДНҚ-да — тимин (Т), ал РНҚ-да соған ұқсас урацил (У) орналасады.
3. ДНҚ екі тізбекті, ал РНҚ бір тізбекті. Бірақ РНҚ-ның сәйкес нуклеотидтері қосылған жерлері қос тізбекті болады.
РНҚ молекуласының мөлшері, құрылымы және қызметіне қарай әр түрлі. Олар мыналар:
1. Тасымалдаушы РНҚ (т-РНҚ). Жасуша ядросындағы т-РНҚ-ның мөлшері 10%-тей болып, молекулалық салмағы 20 000—50 000-ға дейін жетеді. т — РНҚ-ның негізгі қызметі ақуыз молекуласының синтезі кезінде аминқышқылдарын рибосомаларға тасиды. Әрбір аминқышқылының өзіне тән ерекше т-РНҚ-сы болады, яғни аминқышқылының әрқайсысына бір т-РНҚ сәйкес келеді. Сондықтан да т-РНҚ-ның жиырмадан астам түрі бар. Олар бірінші реттік құрылымымен ерекшеленеді.
т- РНҚ-ның екінші реттік құрылымы «жоңышқа жапырағына ұқсас келеді. т-РНҚ молекуласының бірнеше нуклеотидтері комплементтік негіздеріне сәйкес бір-бірімен өзара байланысады да, оның пішіні жонышқа жапырағына ұқсас болады. т- РНҚ-ның «Е» бөлігінде ДНҚ-ның аппаратына сәйкес үшөрім (триплет) болады да, ал оған қарама-қарсы тұрған «Д» бөлігіне үшөрімге сәйкес келетін аминқышқылын жабыстырып алады......

Отбасылық психотерапия деп тұлғаралық қарым-қатынастарды түзетуге бағытталған жанұядағы, әсіресе науқас отбасы мүшесіндегі эмоционалды бұзылыстарды жою мақсаты бар психотерапияның ерекше түрін айтамыз.
Отбасы терапиясы барысында 3 кезеңнен тұрады. Оның ұзақтығы бірнеше аптадан бірнеше жылдарға дейін созылуы мүмкін, оның ұзақтығы “белгіні таратушыда” психикалық бұзылыстың ауырлығымен отбасындағы тұлғааралық қақтығыстардың айқындылығымен, терапевтік өзгерістерге жетуге отбасы мүшелерінің мотивациясы мен қамтамасыз етіледі. Алғашында отбасы терапиясы 1-2 сеанс, ал кейін екі аптада бір рет, ал одан әрі үш аптада бір рет жиілікте өткізіледі.
Отбасы терапиясы 4 кезеңдерді жиі бөледі (Эйдемиллер, Юстицкис):
- отбасылық диагноз, анықтау кезеңі;
- отбасылық қақтығысты жою;
- қайта құру;
- қолдаушы.
Отбасылық анықтау дегеніміз – отбасы мүшелерінің индивидуальді жекелік қасиеттерін ескеру мен бұзылған отбасылық қарым-қатынастардың типтелуі. Отбасылық қатынастарды анықтау проблемалы болжамдарды алға қоятын және тексеретін психотерапевтің отбасылық топқа қосылу процесімен жүзеге асады. Отбасылық анықтаупроцедурасының ерекшелігі, ол отбасылық теропияны барлық кезеңдерге алып жүреді және психотерапевтік техникалардың таңдауын болжайды. Оның басқа ерекшелігі болып жатқан жайында отбасы мүшелерінің бірінен алынған ақпаратты отбасының басқа мүшелерімен, сұрастыру мен психотерапия процесінде қатысушылардың қылығын бақылаудың негізінде құрылған психотерапевтің өзінің әсерімен сәйкестендіру қажеттілігінен тұрады. Екінші кезеңде психотерапевті клиентпен және оның отбасы мүшелерімен бір жақты кездесулерде отбасылық қақтығыстың негізін анықтау мен табу және оны қақтығысқа қатысты отбасының әрбір мүшесінің эмоционалды әсерленуі арқылы жою жүреді. ....

Соңғы жылдары дүние жүзі қауымдастықта тыныс-тіршілік еткен халықтар арасында гуманитарлық ғылымдарға деген құштарлықтың арта түскендігін анық байқауға болады. Бүкіл адамзат тарихын, оның әр кезеңдерде қалыптасқан саяси, құқықтық, әлеуметтік және этникалық ерекшеліктері, тәжірибелерімен жетік танысу, оқып үйрену, болашақта гуманизм мен өркениет идеясына негізделген құқықтық, демократиялық мазмұндағы мемлекет құруға кеңінен жол ашады. Себебі адамзат тарихында болған мемлекеттердің саяси құрылымдары мен құқықтың жүйелерінің мәнін, мазмұнын, ішкі қозғалысының даму диалектикасын зерттеу, оқып үйрену — тиімді басқару формасын, билік жүргізудің оңтайлы, жүйесін және халық мүддесіне сай келетін құқықты қабылдауға тікелей мүмкіндіктер
береді. Неге десеңіз, тарих сабағы — ақиқатты анықтаудың іргетасы.....