Сен сүйесің жаныңмен Отаныңды, Өзің өскен жеріңді, совет елін, Сен сүйесің аспанда шық қан күнді, Сен сүйесің, еліңнің келешегін. Сен сүйесің көсемді, алтын заңды Бақытың мен арыңдай адал сақтап. Сен әкем деп атайсың ұлы адамды, Ол сөзіңді жаныңмен жүрсің ақтап. Сен сүйесің коммунист партиясын Өз анаңдай өзегін жарып шыққан, Адалдығын, ақылын қайыспайтын Талай өрт пен дауылдан алып шыққан......
- Таудағы қызды көрдің бе? Таудағы қызды танисың ба? Таудағы қыз бар емес пе...-деген кішкентай Көркемнің таусыз ауылдағы қайдағы тауды айтып, қайдағы тау қызын айтатынын ешқайсымыз түсінбесек те, қайта-қайта қайталанып мезі еткен сұрағына "иə,жоқ" деп жауап бере салушы едік. Көркем көкек айында төртке келгенмен, ойы тым жүйрік айтқанды бірден ұғып алатын, һəм өзі де көп нəрсені ойлай алатын пысық қыз. Өзінен екі-үш жастай үлкен екі ағасының қасында жүріп, əрі солармен ілесіп, ұлдардың арасында жалғыз қыз болып, ұлдарша ойнап үйреніп кеткендікткен болар өзін кейде ұлдарға ұқсатып, солардың істеген қылығын қайталауға əуес. Топыраққа аунап дала ойынына тойып, кеш бата үйге кірісімен, үйдегі қос ағасына ұрынуға көшеді. Қашан көрсең де, үшеуінің бірін-бірі қуалап, бір-бірімен алысып-жұлысып ойнап жүргені. Осыдан бір айдай бұрын салынып біткелі ұзақ тұрып қалған үйге жаңа көршілеріміз көшіп келді. Жаңа көршілермен танысуды үлгертпей қайғылы хабар қара бұлттай үйіріле қалды. Көршіміздің жеті жасар ұлы қаза болғанын естігенде жағамызды ұстадық. Расында да,адам шошырық жағдай, оның үстіне, балаға не болғаны да белгісіз. Бұл бір жұмбақ, əрі тылсым оқиға... Арада өткен біраз күндерден кейін ойнап жүрген балалардың аузынан "қайтыс болған бала..." деп айтылып жүрген сөзді естіп, не дерімді білмедім. Ауыл балалары ойнайтын, жаңа үйдің дəл жанында улкен үйулі тұрған саз бар болатын. .....
Аспан жүзі көгілжім, Маужырады табиғат, Меңіреуленген мүлгіп түн, Сезімге жылы, тілге жат. Түн қараңғы меңіреу, Түнде мылқау кең дала. Дыбыссыз, шырсыз, сыбырсыз, Ұйқыға кірді сахара. Түнде ән қоса тынымсыз, Төтеден торғай шырламас. Көгілдір көкте салып із, Аспанмен үйрек зырламас. Үйткені үйрек зымырап, Көліне шомып қонған кез, Торғай да жерден орын ап Дамылдар кезі болған кез.........
Қаңғып жалғыз ай далада, Ай далада қалғанда, Анам әліп қайғы жара Бар денемді алғанда. Басым дал боп еңірегенде, Көзден аққан ыстық қан. Пана болмай еш бір пенде, Зар илегем, жылағам Ақтық рет ақ мамамның — Қалғам сүтін еме алмай. Ақтық рет жан анамның — Қалғам жүзін кере алмай.......
Қырдан төмен ойнақшып, Ағып жатты бір бұлақ. Ағып жатты бір бұлақ, Күле, жырлап, сылдырап. Сыңқылдайды, күледі, Тағаты жоқ, сабырсыз. Тағаты жоқ, сабырсыз, Тіл қатады дамылсыз... Жарысады өзді-өзі, Жүгіреді зымырап. Жүгіреді жамырап, Ағын суға шығып ап... Басылғандай желігі, Кейде тына қалады, Кейде тына қалады, Үнсіз... ойға салады.....
Бұл дүниеде бәрі егіз: жақсылық пен жамандық, адалдық пен арамдық, алғыс пен қарғыс. Сол сияқты интернеттің де жақсы және жаман тұстары бар. Бірақ оларды бір-бірінен ажырата білу - адамдардың екінің бірінің қолынан келе бермейтін тірлік. ХІХ ғасырдың соңынан бастау алып, сәт сайын әлемді жаулап келе жатқан ғаламторды бірі мақтайды, бірі даттайды. Алайда пайдалы жағын қараймын деп ақ жолдан тайып жатқандар, денсаулығына нұқсан келтіргендер, артық қылам деп тыртық қылғандар да бұл әлемде қаншама.
Ғаламтор – сансыз мол ақпараттың орталығы. Біз одан кез келген мәліметті қарап, жүктей аламыз. Біз – адамдар, қандай нәрсе пайда болса да, ең алдымен оның кемшілігін, жаман тұстарын қарастыруға кірісіп кетеміз. Ғаламторда да қазір осы мәселе. Ғаламтор желісінің пайдасы көп. Тек біз оның жақсы жағын көрмей, қолдануға тиімді, берері мол, білімімізді молайтып, тәрбиемізді шыңдайтына әлі де болса көз жеткізе алмай келеміз. Ғаламторда не жоқ демейсіз, бәрі бар. Тек оларды дұрыс мақсатта пайдалана білу адамның өз қолында. Мәтін сөйлемдердің жиынтығы болса, интернет - сайттардың жиынтығы. Саны бар сапасы жоқ сайттар теңіздей толық та, өскелең ұрпақты өзін-өзі тәрбиелеуге үйрететін, рухани байлығын арттыратын сайттар шөлдей тарық, өкінішті......
Қазақ халқы… Бұл атау қайдан шықты, қалайша бұл халық солтүстігінен оңтүстігіне қарай 1600, батысынан шығысына дейін 3000 шақырымға созылып жатқан дархан даланың иесіне айналды? Әрине, тарлан тарих беттерінде әлемге қонақжайлығымен танылған халықтың хандық болып құрылып, бір киіз үйдің бір шаңырағының астындағы ошақта бір алау болып тұтанып, түтін түтеткен уақыты 1465 жыл деп саналады. Бірақ, қалайша әр түрлі жерден нәр алған ағаштар бықсымай жанып, киелі шаңырақтан түтін болып шығып, кең далаға тіршілік тынысын сездірді?! Ол халықтың тайға таңба басқандай мәдениетінің берік, тілі, ділі, дінінің ортақ әрі рухани байлықтарының меңіреу жатқан кең сахара төсіне тезірек сіңісіп кетуінен болса керек.
Ел басына күн туса, толарсақтан саз кешкен батырлар, ертеден шапса, кеште озған, ылдидан шапса, төске озған ақындар жүріп өткен сартап жолдарды жас ұрпаққа әйгілеп тұрған суреткер дала қаншама ұлы оқиғаларды ішіне бүгіп жатыр десеңші. Сондай оқиғалардың бірі салт – дәстүріміздің қаймағы саналатын Оңтүстік Қазақстандағы тұлпарлар туған, сұңқарлар қонған Түлкібастың төрінде де болған-ды.
Түн. Айлы түннен сүт еміп, тыныштықтың тамыры соғып тұрған даланы Ақсу мен Жабағылы жоталары құшағындағы бесігіне таңып алып, үнсіз тербетіп тұр. Мүлгіген дала тыныштығын бұзып, киіз үйдің шұрық тесігінен бұзық май шам жарығы сығалайды. Май шам орнынан қозғалмай тұрғанымен, екі түрлі жұмысты бірдей атқарып тұр екен. Оның бірі түнгі аспанның ерке жұлдыздарына қыр көрсетіп, жерден жарық шашып, қайсарлығын танытса, екіншісі үстінде жатқан тіршілік иесін мәңгілік ұйқы сапарына аттандырған төсекті құшып, жылап отырған, жасы 24-25 шамасындағы, маңдайын кекілімен бүркеген, аққұба өңді, айдай көрікті қызды жалғыз қалдырмайын деп, нұрлы жарығымен бидай өріспен өрілген шашынан сипап тұр. Қыздың көз жасының бұлақ болып төгілуіне не себеп болды екен, әлде басына түскен қиындықтарының көптігін бетіне сызық болып түскен әжімдері көрсетіп тұрған, жасы 50-53 шамасындағы ер адамның көз жанарының көмескіленіп бара жатқанына қайғыра ма? Білмедім... осы кезде қыз жанарының астында көз жасына суарылып жатқан оң қолына бір затты қысып алған. Дәнге ұқсайды. Иә, шынында да гүлдің дәні. Қыздың қолындағы қандай дән, төсегінде жатып, дүниауи тіршілікке тәуелсіз сапарға аттанған адамның бұл қызға қандай қатысы бар..? Оны білу үшін қыздың өткеніне оралайық........
Толқын жаңа өмірдің, Тілеген шын тілегі. Толқын істі қайнатып, Қыздыра да біледі. «Қара Қаншық» қыңсылап, Толқынға қарап үреді. Түнеріп толқын ағындап, Жалтартпай жауын бүреді. Түн көрпесін дал-дал ғып, Әлемнен толқын түреді. Тасады тасқын көпіріп, Күңіренеді, күледі. Алған беттен бір қайтпай, Толқын алға басады.......
Сыртың сенің жылтырар, ішің мұздап, Сөз айтасың әркімге сен жалғыздап, Бітеу жара секілді тырыс - тырыс етіп, Жұмбақ денең тұрады әр күн сыздап. Өз бөркін қолыңа өзің алып — Көтересің қоям деп бұлтқа апарып, Бос бөшкедей жел үрген даурығасың, Жын қақ қандай жүресің жалаң қағып. Кейде тұман, сағымдай, кейде мұнар, Секілді булы булау шақтарың бар. Сайқалдықпен безейсің тіл - жағыңды, Бір жансың атақ құмар нәпсі құмар........
